نام پژوهشگر: ملک عزیزی
ملک عزیزی شهرام یوسفی فر
وجوه اجتماعی و فرهنگی در این منابع از اهمیت زیادی برخوردار است و در آن به مسائلی چون آداب و رسوم ، معماری و اماکن ، نظم و امنیت ، القاب و انساب ، خصایل مردمی و عوامل مهاجرت اشاره شده است. موقعیت ژئوپولتیکی کردستان باعث شده که این منطقه همیشه در معرض غارت و نا امنی قرار گیرد به همین خاطر نظم و امنیت و شورش و طغیان از مسائل مهم اجتماعی بوده که در تمامی منابع مورد بررسی این پایان نامه مورد توجه مولفین قرار گرفته است. وجوه اقتصادی در برخی از منابع منتخب این پایان نامه مانند حدیقه ناصریه و تحفه ناصری بیشتر از سایر منابع اهمیت داشته و مولفین این آثار نکاتی راجع به مالیات و خراج، نرخ و قیمت، ناکارامدی ورکود اقتصادی و رشد و شکوفایی اقتصادی مطرح کرده اند و در سایر منابع مسائلی در مورد وجوه اقتصادی مطرح گردیده که به قرار زیر است: نحوه معیشت مردم کردستان تحت تاثیر مناطق جغرافیای محل سکونت شان بوده و با محیطی که در آن زندگی کرده اند رابطه مستقیم داشته است. وضعیت اقتصادی در کردستان در سطح بسیار پایینی بوده و تولیدات کشاورزی و صنعتی در حدی بوده که نیازهای ابتدای مردم را تأمین کرده است . هر چند وجوه باورهای دینی در بیشتر منابع مورد بررسی این پایان نامه کمتر مورد توجه قرار گرفته ودر حدود 5% از کل منابع می باشد اما اطلاعات مهمی راجع به اماکن متبرکه و اعتقاد مردم به قول و فعل مشایخ و همچنین علاقه مردم به اجرای شعایر دینی و ترویج طریقت های تصوف استخراج شده است. علاوه بر این به کارکرد آموزشی و سیاسی اماکن دینی در کردستان نیز اشاره شده،این اماکن معمولاً محلی برای آموزش علم و نیز مکانی برای اعتراض به عملکرد حکومت ها بوده است. تواریخ محلی کردستان که در این رساله مورد بررسی قرار گرفته اند، همچنین توانسته اند به مسائل طبقات مختلف جامعه کردستان از جمله طبقه حکام، درباریان، علما، مقامات دینی و سایر طبقات فرودست جامعه چون کشاورزان و کوچ نشینان و بازاریان بپردازند.