مقدمه:تروما از علل مهم مرگ و میر در جوامع امروزی بوده و تقریبا در نیمی از موارد مرگ و میر به دنبال تروما ، ترومای سر و ستون فقرات دخیل می باشد. با توجه به اینکه شاهرود دارای جاده های حادثه خیز می باشد و اکثریت بیماران ترومایی به بیمارستان امام حسین(ع) منتقل میشوند، همچنین تعداد بیماران با ترومای مغزی و نخاعی در سالهای اخیر افزایش یافته است و تعداد زیادی از این موارد را حوادث رانندگی تشکیل می دهند، لذا این تحقیق می تواند در راستای برنامه ریزی جهت کاهش تروما و نیز کاهش ضایعات و عوارض ناشی از آن سودمند باشد. در این تحقیق تمامی موارد ضایعات دستگاه اعصاب مرکزی در بیماران ترومایی بیمارستان امام حسین(ع) شاهرود طی سال 1390 بررسی شدند. روش کار: تحقیق از نوع اپیدمیولوژیک، مشاهده ای توصیفی بوده که به صورت مقطعی ( cross sectional ) انجام شده است. کلیه بیماران ترومای دستگاه اعصاب مرکزی سال 1390 در بیمارستان امام حسین(ع)شاهرود مورد بررسی قرار گرفتند ، و تمامی انواع ضایعات مغزی و نخاعی به تفکیک و بر اساس نوع و تعداد مورد ارزیابی قرار گرفتند.همچنین سایر پارامترها از جمله سن و جنس بیماران و سوابق بیماری زمینه ای که در روند درمانی و طول زمان بهبودی موثر هستند نیز بررسی شدند. نوع ترومای وارد شده بر اساس ترافیکی یا غیر ترافیکی بودن به دو دسته تقسیم شده است.حوادث ترافیکی به تفکیک حوادث شهری و جاده ای و همچنین محل حادثه از جهت تعیین حادثه خیز بودن جاده ها بررسی شدند. حوادث غیر ترافیکی نیز شامل مواردی از جمله سقوط از ارتفاع، نزاع و آوارو... می شود. نوع ضایعه مغزی یا نخاعی ، ضایعات ارگان های دیگر، مطالعات تصویربرداری، طول زمان بستری ، نحوه درمان بیماران اعم از طبی یا جراحی و عوارض به جا مانده نیز از موارد بررسی شده هستند که نتایج هر کدام به تفصیل در فصول بعدی آورده شده اند. جمع آوری اطلاعات به صورت تکمیل پرسشنامه برای هر بیماربوده و در این پرسشنامه کلیه اطلاعات بیمار ،نوع و زمان و مکان تروما، نوع ضایعات،درمانهای انجام شده ، عوارض بجای مانده و ... چارت شده است . اطلاعات توسط نرم افزار spss تحلیل گردیده است . نتایج: مطالعه مجموعا شامل 182 بیمار می شود .شایعترین گروه افراد درگیر در مطالعه ،مردان و میانگین سنی افراد به طور متوسط 35 سال است.37.6 % از تروماها با بیشترین شیوع در فصل بهار رخ داده اند.در کل 80.2 % از بیماران دچار سانحه رانندگی شده اند و جاده عباس آباد شایعترین محل ایجاد حوادث رانندگی جاده ای بوده است. نتیجه بررسی کل بیماران موید این مطلب است که ضایعات مغزی با شیوع58.2 % بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند.شایعترین یافته پاتولوژیک مغزی هماتوم ساب دورال و شایعترین یافته پاتولوژیک ستون فقرات، شکستگی مهره های گردنی است. در کل 43.4 % از بیماران با افت سطح هوشیاری به بیمارستان منتقل شده اند و 71.9 % از بیماران با بیشترین فراوانی در بخش مراقبتهای ویژه بستری شده اند. نتیجه گیری: 2389 روز اشغال تخت های icu واعمال جراحی متعدد هزینه های زیادی را به بیمارستان تحمیل کرده است . همچنین فلج شدن 11 نفر از بیماران ، مرگ مغزی 2 نفر ، راه رفتن 4 بیمار با استفاده از وسایل کمکی و سایر عوارض بجا مانده نشان دهنده نیاز بیشتر به برنامه ریزی دقیق تر در راستای کاهش تخلفات رانندگی و کنترل بیشتر بر رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی است. همچنین رسیدگی به جاده ها خصوصا نواحی حادثه خیز میتواند در کاهش چنین حوادثی موثر باشد.