نام پژوهشگر: عباس امیری پور
عباس امیری پور علیرضا لادن مقدم
گیاه کلم از تیره brasicaceae است که یک گیاه 2 ساله است اما معمولا به صورت 1 ساله به عنوان یکی از سبزیجات کاشت می شود و در اکثر مناطق دنیا حائز اهمیت است. کلم به عنوان یک منبع غنی از ویتامین c، انواعی از ویتامین ب، عناصر مهمی مثل کلسیم و پتاسیم دارای اهمیت است. نظر به اهمیت کشاورزی ارگانیک، به منظور بررسی اثرات غلظت های مختلف ورمی کمپوست بر گیاه کلم، تحقیق حاضر در غالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. گیاهان کلم (brassica oleracea var. capitata) با 5 غلظت مختلف ورمی کمپوست شامل 0، 10%، 20% 40% و 80% مورد تیمار قرار گرفتند. بکارگیری غلظت های مختلف ورمی کمپوست باعث القا تغییراتی در میزان محتوای عناصر مختلف داشت به طوری که غلظت های 10، 20 و 40 موجب افزایش و غلظت 80 باعث کاهش میزان نیتروژن شد. بیشترین میزان محتوای ازت در تیمار %20 مشاهده شد. همه غلظت ها اثرات تحریکی بر میزان فسفر داشت. بیشترین میزان محتوای فسفر در تیمار %40 مشاهده شد. غلظت های 10 و 80 اثرات تحریکی بر میزان پتاسیم داشت و بیشترین میزان در تیمار 10% و 80% مشاهده شد. بکارگیری غلظت های مختلف ورمی کمپوست بجز %10 اثرات تحریکی بر میزان آهن نداشت. همه غلظت ها اثرات افزایشی بر میزان عنصر روی داشت. بیشترین میزان محتوای روی در تیمار 10% مشاهده شد. بکارگیری غلظت های مختلف ورمی کمپوست باعث القا تغییراتی در میزان محتوای اکسین شد به طوری که همه غلظت ها بجز 80 اثرات تحریکی بر میزان اکسین داشت و بیشترین میزان در تیمار %10 مشاهده شد. بکارگیری ورمی کمپوست در غلظت های 40 و 80 باعث افزایش در میزان محتوای کلروفیل داشت به طوری که بیشترین میزان در تیمار %40 مشاهده شد. بکارگیری غلظت های مختلف ورمی کمپوست باعث القا تغییرات معنی داری در میزان قند محلول نداشت و بیشترین میزان در تیمار %40 مشاهده شد. بکارگیری غلظت های مختلف ورمی کمپوست باعث القا تغییراتی در ویژگی های برگی شد به طوری که همه غلظت ها بجز 80 باعث افزایش تعداد برگ، وزن تر و خشک برگ شد و بیشترین میزان در تیمار 20 و 40 درصد مشاهده شد. بکارگیری غلظت 80% اثرات بازدارنده داشت. احتمالا اثرات نامطلوب غلظت 80% ورمی کمپوست بر رشد و نمو گیاه کلم ناشی از ec بالا و وجود غلظت بالای عناصر فلزی سنگینی مثل روی در ورمی کمپوست است. بر طبق نتایج این تحقیق به نظر می رسد که به کارگیری ورمی کمپوست تا غلظت 40% موجب افزایش رشد و نمو گیاه کلم می شود. بهبود وضعیت تغذیه ای گیاه (افزایش قابلیت دسترسی گیاه به عناصر) خصوصا از جهت تامین میکروالمان هایی مانند روی، وجود مواد شبه هورمونی در ورمی کمپوست، القا تغییرات فیزیولوژیکی در گیاه مانند تغییر در محتوای هورمون اکسین و ایجاد تغییرات در ویژگی های مختلف فیزیکی و ساختاری خاک احتمالا دلایل تحریک رشد گیاه کلم در اثر ورمی کمپوست بوده است. بهترین غلظت 40% بود، اما نظر به تفاوت کم بین غلظت های 20% و 40%، بکارگیری غلظت 20% از نظر اقتصادی مقرون به صرفه تر می رسد.