چکیده تأسیس سلسله صفوی نه تنها ایران را از هرج و مرج ناشی از قدرت نمایی پانزده قدرت ریز و درشت به تثبیتی دیگر باره رهنمون ساخت که پس از نه قرن، مبادی استقلال آن را فراهم نمود.استقلالی که مبتنی بر شعایر صوفی ـ شیعی شاه اسماعیل برای نخستین بار نهادینگی تشیع را به ارمغان آورد.با اینهمه تثبیت تشیع امامیه با رویکردی دو سویه همراه بود:برقراری انتظام و تمرکز داخلی و حفظ جزیر? شیعی ایران که در اقیانوسی از تسنن سر بر آورده و همزمان از طرف عثمانی در غرب و هم پیمان او یعنی ازبکان که هر از چند گاهی مناطق عراق عجم را عرص? تاخت خود قرار می دادند در محل آسیب پذیری قرار داشت.در این میان روابط ایران با عثمانی درمقطع مورد بررسی عصر صفوی از تقابل تا تعامل فراز و فرود داشت.چنانکه اگر جنگ چالدران مبین ظهور دو قدرت غیر قابل سازش بود امّا با گذر زمان این روند به پذیرش هرچند اجباری یکدیگر انجامید. عثمانی ها دریافتند حذف دولتی شیعی به سهولتی که می پنداشتند ممکن نمی نماید و از آن سو دولتمردان ایران نیز جایگزینی تعامل با رقیب در چارچوب? برقراری صلح را گزیری بر بقای خود یافتند.مبتنی بر چنین ضروریاتی هرچند در نبرد چالدران، عثمانی تا تبریز را عرص? غارت قرار داد ه و همسر اسماعیل را به اسارت برد با این حال شکست در این مهم ترین نبرد، نه به مفهوم بازگشت به شرایط پیش از سیطر? تشیع ممکن بود و نه از آنسوبرای سلاطین صفوی چاره ای جز سازش با داعیه دار جهانی باقی می گذارد. کلید واژگان:صفویه،عثمانی،جنگ چالدران،صلح قصر شیرین،شاه اسماعیل اوّل،شاه عباس اول، شاه صفی.