جامعه شناسی ادبیات دانشی نوین ومیان رشته ای است که در آن تأثیر جامعه بر ادبیات و برعکس، تأثیر ادبیات بر جامعه مورد بررسی قرار می گیرد. آثار ادبی بازتاب شفاف شرایط فکری و فرهنگی هر عصر ی هستند. از آنجایی که تاریخ نگاران، نمی توانسته اند به روشنی از فضای سیاسی و اجتماعی عصر خویش سخن بگویند، تحلیل جامعه شناختی آثار ادبی می تواند، تصویر روشن و واضحی از اوضاع اجتماعی عصر پدیدآورندگان اثر را به ما ارائه دهد. رمان مهم ترین شکل ادبی روزگار و تصویری عینی از چشم انداز و برداشت نویسنده از زندگی است که از اوایل دوران مشروطیت بیشتر در پیوند با انتقاد از اوضاع اداری و اجتماعی ایران به وجودآمد. ادبیات جامعه را بازمی تاباند و حقایقی را راجع به تعاملات اجتماعی ما بیان می دارد. جامعه و ادبیات، ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و بی شک، هر دو از هم تأثیر می پذیرند. جامعه شناسی ادبیات به عنوان یک شاخه علمی میان رشته ای ، اوضاع اجتماعی ،فرهنگی و اخلاقی و...شاعران ونویسندگان را مورد بررسی قرار می دهد.افکاری که بیان کننده اوضاع جامعه ،فرهنگ و آداب ورسوم حاکم بر آن است. رمان چهار جلدی« سال های ابری» علی اشرف درویشیان، یک رمان کاملا رئالیستی است و تمام وقایع آن، تجربیات و شواهد عینی زندگی نویسنده است. این رمان در واقع اتوبیو گرافی نویسنده وآینه ی تمام نمای زندگی و جامعه وی می باشد . هدف ما از نقد جامعه شناختی آن، ترسیم چهره ی طبقات اجتماعی، وضعیت سیاسی- اقتصادی و فرهنگی آن است. در این پژوهش تلاش بر این بوده تا با بررسی جامعه شناسی سیاسی- اجتماعی این رمان، اوضاع جامعه ی ایران در دوره ی پهلوی اول و دوم را که مقارن با پیدایش و زمان رویداد حوادث رمان سال های ابری است، به روش تحلیل متن داستان و نقد و بررسی آن به خواننده بنمایاند و سیمای واقعی ایران را از لا به لای سطور این اثر، استخراج کرده به همگان نشان بدهد.