نام پژوهشگر: جوهن لی
جوهن لی امین نواختی مقدم
بررسی روابط ایران و عراق به جهت اثرگذاری بین المللی هم از نظر اقتصادی به عنوان کشورهای نفت خیز خاورمیانه و عضو اوپک، و هم از نظر سیاسی به لحاظ تامین امنیت در این منطقه حائز اهمیت است. لذا آنچه در این پژوهش به بررسی آن پرداخته می شود این است که در طول 30 سال گذشته، چه علل و عواملی روابط این دو کشور را از خصومت و کشمکش به همگرایی و همکاری سوق داده است؟ هدف این پژوهش بررسی علل تغییر روند روابط میان این دو کشور در فاصله زمانی 2010-1980 می باشد. این پایان نامه متشکل از مقدمه، چهار فصل و نتیجه گیری است. مقدمه به بررسی مسأله پژوهش، فرضیه های پژوهش، روش تحقیق و غیره می پردازد. فصل اول شامل چارچوب نظری می باشد. واقع گرایی، چارچوبی است برای توضیح علل جنگ ایران و عراق در دهه 80 تا جنگ عراق در سال 2003. فصل دوم به تحلیل جنگ ایران و عراق در دهه 80 اختصاص داده شده است. رئیس جمهور عراق صدام حسین در سپتامبر 1980، بطور یک جانبه با نادیده گرفتن معاهده مرزی الجزایر، به ایران حمله کرد و این جنگ تا ماه اوت سال 1988به طول انجامید. در این جنگ هشت ساله، هر دو طرف متحمل خسارات مالی و جانی فراوانی شدند. فصل سوم بررسی جنگ خلیج فارس در دهه 90 و روابط ایران و عراق را دربرمی گیرد. عراق مجدداً در ماه اوت سال 1990 آغازگر جنگ عراق و کویت با نام جنگ خلیج فارس شد. در این جریان، آیت الله سیدعلی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، از سیاستهای آمریکا در خلیج فارس به عنوان طرح تهاجمی، انتقاد کرد و در نهایت روابط دیپلماتیک ایران و عراق در ماه اکتبر 1990، به حالت عادی بازگشت. در فصل چهارم به تشریح روند سقوط رژیم صدام حسین و روابط ایران و عراق پرداخته شده است. با حادثه 11 سپتامبر 2001 و انفجار برجهای مرکز تجارت جهانی، آمریکا مبارزه با تروریسم را با بهانه ای جدید آغاز کرد. شروع این برنامه با جنگ به افغانستان در سال 2001 شروع شد و در ادامه اجرای این برنامه، آمریکا در سال 2003 به عراق حمله کرد که منجر به سقوط رژیم صدام حسین و روی کار آمدن دولتی شیعه در عراق شد. در این زمان، روابط ایران و عراق وارد مرحله جدیدی شد. و در آخر، نتیجه گیری درباره علل تغییر روابط ایران و عراق می پردازد.