تا قبل از صفویه علمای شیعه همیشه تحت فشار حکومت ها بودند و مجال دخالت در امور سیاسی را پیدا نکردند. در دوره صفویه این فرصت به دست آمد و سه گروه فکری (فقهی) با هم به رقابت پرداختند ، صوفیه ، اخباریون و متشرعه (اصولی) ، گروه اخیر موفق شد در حکومت صفوی نفوذ زیادی پیدا نماید. سقوط این حکومت برای مدتی علمای اصولی را منزوی کرد. لیکن با روی کار آمدن آقامحمدخان تا حدی از انزوا خارج شدند. جانشین آقامحمدخان یعنی فتح علی شاه طی دو مرحله مجبور شد با تجاوزات مرزی همسایه شمالی مقابله کند. وی اواخر مرحله اول جنگ ها به دلیل فشار بیش از حد روسیه ، بنا به توصیه بعضی از کارگزاران حکومت تصمیم گرفت ، از علمای متشرعه برای تهییج مردم در مقابل دشمن درخواست فتوا کند. اما بنا به دلایلی از فتواها استفاده نشد و دور اول جنگ ها با شکست ایران خاتمه یافت. قاجارها سعی داشتند به هر نحو شکست جنگ اول را جبران کنند ، در راستای این هدف با برنامه ریزی شروع به تحریک علمای متشرعه کردند. زیرا حکومت برای این که بتواند از یاری مردم بهره مند شود ، باید به علما که در میان مردم از نفوذ بالایی برخوردار بودند ، متوسل می شد. البته علمای متشرعه هم ، چون خود را متولی و حافظ دین می دانستند ، با حکومت همراه شده و شروع به تبلیغ برعلیه روسیه کردند.