هدف این پژوهش بررسی رابطه مضامین دعای مکارم الاخلاق امام سجاد (ع) با بهداشت روانی و تأثیر آن در ابعاد شناختی، رفتاری و عاطفی انسان می باشد. موضوع علم بهداشت روانی، سلامت افکار و نایل آمدن به ارزش ها و تکامل معنوی فردی و اجتماعی می باشد. این نوشتار با یک شیوه پژوهش کیفی به تحلیل محتوای متن دعا و رابطه آن با موِلفه های بهداشت روانی می پردازد. بدین نحو که ابتدا مولفه های بهداشت روانی را در کتب مربوطه انتخاب کرده و معادل آن ها را در دعای مکارم الاخلاق مصداق یابی می کند. با توجه به آنکه هدف بهداشت روانی سلامت انسان بوده که تحقق آن نیز در شخصیت سالم می باشد، لذا در ابعاد شناختی شخصیت سالم، معرفت نسبت به خالق و شناخت خود مورد بررسی قرار می گیرد. معرفت نسبت به خالق با ایمان تطبیق داده شده و معادل ایمان در حوزه بهداشت روانی، نگرش مذهبی و جهت گیری مذهبی می باشد. برای شناخت خود، حرمت نفس و هدفمندی در زندگی مورد بررسی قرار گرفته که معادل آن در بهداشت روانی، عزت نفس و معنویت یا معنا بخشی به زندگی می باشد. ابعاد رفتاری شخصیت سالم در دعا شامل عمل صالح، طلب خیر و خوبی، تقوی و پرهیزگاری، انصاف نسبت به دیگران، همدردی، گذشت، عبادت و شکرگزاری می باشد که معادل آنها به ترتیب در بهداشت روانی (اصول هوش اخلاقی) درستکاری، خیرخواهی، خود کنترلی، انصاف، همدلی، بخشش، نیاز رفتار مذهبی و قدردانی می باشد. ابعاد عاطفی شخصیت سالم، امید انسان به خالق و خشنودی در دعا می باشد که معادل آن ها در بهداشت روانی امیدواری و رضایتمندی می باشد. بعد از معادل سازی، واژه ها از نظر مفهومی تحلیل شده و برتری و مقصود کلام امام سجاد (ع) تبیین و تأثیر واژه های معادل انتخابی بر سلامت روانی با تحقیقات دیگران تایید شد. به عنوان نمونه، بین نگرش مذهبی و سلامت روانی و بین جهت گیری مذهبی و سلامت روانی رابطه معناداری وجود دارد. تحقیقات کاتن و آیزایا نشان می دهد بین مقابله مذهبی با سلامت روانی رابطه وجود داشته و اعتقاد به موجود برتر (خدا) در افزایش سطح سلامتی تأثیر دارد. بین اصول هوش اخلاقی و بهداشت روانی تحلیل خاصی صورت نگرفته ولی تحقیقات ترنر(2002) نشان می دهد که رعایت این اصول با اهداف بهداشت روانی همپوشانی دارد. بین قدردانی با بهداشت روانی نیز رابطه معنادار و بین قدردانی و استرس رابطه معکوس وجود دارد. بین رفتار مذهبی مانند حج، روزه و دعا با سلامت روانی نیز رابطه معناداری وجود دارد که این رابطه با تحقیقات دیگران مورد تایید قرار گرفته است. همچنین تحقیقات انجام شده موید رابطه بهداشت روانی با امیدواری می باشد. بنابراین آموزش موارد مذکور در دعا به شرط تحلیل و بینش صحیح می تواند در ارتقاء بهداشت روانی موثر باشد.