نام پژوهشگر: عیوض امینی قواقلو
عیوض امینی قواقلو پرویز ضیاییان فیروز آبادی
چکیده: آب و منابع آبی سطحی و زیرزمینی نقش مهمی در توسعه عرصه های جغرافیایی دارد و محیط های فاقد منابع آب لازم، نیازمند توجه و تامین آب هستند. به طور کلی سد به عنوان جزیی از مدیریت منابع آب یکی از مهمترین سازه هایی است که در تنظیم جریان های سطحی به ویژه در مناطقی که دارای توزیع نامناسب مکانی و زمانی بارش باشد، نقش عمده ای ایفا می کند. سدها به عنوان یکی از فعالیت های عمرانی دارای اثرات مثبت و منفی در نواحی پیرامونی خود می باشند. سدها باعث تغییر در سطح و کیفیت آب رودخانه ها می شوند. این تغییرات به طور معمول پیامدهای دامنه داری در محیط های آبی، خاکی و جوی ایجاد می کنند و این نتایج، خود دارای پیامدهای اجتماعی و اقتصادی خواهند بود. هدف اصلی در پژوهش حاضر بررسی اثرات و پیامدهای احداث سد پانزده خرداد بر محیط زیست و فعالیت اقتصاد کشاورزی نواحی روستایی پایین دست می باشد. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، دو مقطع زمانی قبل و بعد از بهره برداری از سد پانزده خرداد بررسی شده است. برای گردآوری داده ها به دو صورت اسنادی و میدانی اقدام گردید. بخشی از داده ها با استفاده از تصاویر ماهواره ای محدوده مطالعاتی در قبل و بعد از احداث سد پانزده خرداد بدست آمد. بخش دیگر داده ها با استفاده از پرسش نامه گردآوری شد. نتایج بررسی ها نشان می دهد که سد پانزده خرداد باعث تاثیرات منفی زیست محیطی، از بین رفتن حقابه قبلی روستاها و محدودیت تامین آب کشاورزی در روستاهای پایین دست گردیده است. همچنین احداث سد، باعث تحول در الگوی کشت در روستاهای پایین دست شده است. الگوی کشت در ناحیه مورد نظر از زراعت به سمت باغداری سوق یافته؛ بطوریکه نوع و سطح زیرکشت محصولاتی که در مقابل کمبود آب مقاوم هستند، افزایش داشته است. کلیدواژه: بازتاب های فضایی، سد پانزده خرداد، اثرات سد، پیامدهای زیست محیطی، روستا.