نام پژوهشگر: حمیده ایزدی یزدان ابادی
حمیده ایزدی یزدان ابادی سیدمحمدباقر حجتی
قرآن سرشار از مفاهیم نغز لغوی و عقلی است که از جمله ی آن ها، مفاهیم عرش و کرسی و همچنین لوح و قلم است. در این که واژگان عرش و کرسی و همچنین لوح و قلم بیانگر یک واقعیتاند یا دو واقعیت، و اینکه در هر دو صورت معنای آن دو چیست، از دیر باز گفتگوهایی انجام شده و نظریاتی مطرح شده است. در این پژوهش چهار مفهوم عرش، کرسی، لوح و قلم در چهار تفسیر الکشف و البیان، التبیان، الدرالمنثور و نورالثقلین بررسی شد، همچنین آراء و نظرات گوناگون و مباحث مرتبط با این مفاهیم مطرح گردید، اما نتیجه آنچه بدست آمده این است که: در عالم معنا همانند عالم مادّه، مراتبی برای تحقق ارادهی الهی مقدور شده است، عرش، مقام ویژهی حضرت حقتعالی است که محل صدور بالاترین مراتب فرامین اوست، عرش بالاترین درجه فرمانروایی و و حاکمیت مطلق و محل صدور احکام قطعی است؛ هر فرمانی از عرش به مرتبهی کرسی راه یابد، در دسترس پیامبران قرار میگیرد و از آنجا به انسانها ابلاغ میشود. مقام آمریت یا ربوبیت خدا، «عرش». خوانده میشود چون خزائن همه آنچه که در عالم طبیعت هست، در عالم ملکوت میباشد ونیز سر رشته همهی حوادث و پدیدهها و حرکات عالم ماده در عرش است، زمام امور عالم طبیعت، در عرش متمرکز شده است. و کرسی مرز میان عالم معنا و عالم طبیعت است، به عبارت دیگر، مرزی است که باطن هستی را به ظاهر آن پیوند میدهد. میتوان گفت: عرش مقام قانونگذاری است و کرسی مقام اجرا، عرش، تدبیر دو عالم ملکوت و طبیعت است و کرسی ادارهی عالم طبیعت. در ارتباط بین مفاهیم عرش و کرسی و لوح و قلم در عالم معنا میتوان گفت: لوح و قلم در عالم معنا در خدمت عرش و کرسی در جهت اجرای فرامین پروردگار در ادارهی امور جهان هستی است.