نام پژوهشگر: ندا وکیلی
ندا وکیلی اصغر جوانی
کمدی الهی دانته بزرگترین اثر ادبی اروپا در قرون وسطی(1300م/699ه.ق) و معراج نامه (شرحی که به صورت نثر درباره پدیده معراج پیامبر اکرم (ص) نوشته شده) به عنوان دو الگوی سفر معنوی و روحانی به عوالم پس از مرگ آدمی است،خلق این گونه آثار که برخاسته از باورهای قومی و دینی در دو فرهنگ غرب و شرق است،همواره الهام بخش هنرمندان(شاعران،نویسندگان،نقاشان و نگارگران) در دوره های مختلف بوده است.در غرب تصویرسازی های گوستاو دُره (1870م) از کمدی الهی و در شرق نگاره های نسخه مصور معراجنامه شاهرخی (840ه.ق) بازگو کننده کامل مراحل گُذار و چگونگی رخدادها در این گونه آثار هستند. از آنجا که مهمترین ارجاعات در تصاویر و نگاره های مذکور، ارجاعات بینامتنی(روایتی- تصویری) است که به آن برگردان بینانشانه ای نیز اطلاق می گردد، این سوال مطرح می شود که آیا می توان از طریق مقایسه و خوانش بینا متنی (روایتی- تصویری) تصاویر و نگاره های مذکور به کشف رابطه و آستانگی تشابهات در مورد نظر در تصاویر مذکور پرداخت؟ این پژوهش سعی دارد در پاسخ به سوال تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه ای و با فرض تأثیرپذیری دانته از ادبیات شرق (براساس نظرات محققان) به ویژه رساله معراجیه و روش مقایسه ای- بینامتنی غیرمستقیم به شناسایی عناصر تصویری(بینانشانه ای) مشترک از لحاظ خوانش و مقایسه محتوای روایتی تصاویر بپردازد که از اهداف اصلی این پژوهش نیز به شمار می آید.حاصل بررسی ها حاکی از وجودتصاویر با محتوا و مضمون مشابه در بخشهای مختلفی همچون (سر آغاز سفر ، مراحل مختلف سفر ، سیر در آسمانها و افلاک و داشتن راهنما) میباشد. از طرفی گرچه این تصاویر دارای محتوا و مضمونی مشابه هستند اما به دلیل تفاوت های زیر بنایی در فرهنگ و هنر غرب و شرق که ناشی از طرز تلقّی و نگاه به موضوعات و کل جهان هستی است، دارای دیدگاه های تخیلی متفاوتی در نحوه ی تجلیشان هستندکه به آنها پرداخته خواهد شد.