نقد و بررسی جامعه شناختی کلیله و دمنه نقد جامعه شناختی، از مهم ترین دستاوردهایی است که به واسطه ی آن می توان یک اثر ادبی را مورد تحلیل و بررسی قرار داد. در یک سوی این تحلیل، واقعیّت های اجتماعی قرار دارد و در سوی دیگر بازتاب آن در جهان تخیّلی و هنری اثر ادبی بنابراین پژوهشگر باید از طرفی به توصیف اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه بپردازد از طرف دیگر به چگونگی انعکاس آن در اثر ادبی. به همین دلیل، در این پژوهش توجّه به تحوّلات غزنویان از اهمیّت بسیاری برخوردار است. در این میان کتاب کلیله و دمنه از آثاری است که اجتماعیّات عصر نویسنده و تمامی عناصر اجتماعی، سیاسی اقتصادی و فرهنگی در آن بازتاب دارد. در این مجال در هشت فصل مجزّا پس از مقدّمات و کلّیّات طرح تحقیق، در فصل دوّم، به بررسی نظریّات جامعه شناختی لوکاچ، گلدمن و وبر و سپس به شناخت جامعه شناسی در ادبیّات و تمایز آن از جامعه شناسی ادبیّات پرداخته شد. فصل سوّم به مسائلی درباره ی کلیله و دمنه اختصاص یافت. در ادامه مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی عصر غزنویان و هند باستان- به دلیل منشاء اصلی کلیله و دمنه- مورد بررسی قرار گرفت و پس از آن، به بررسی انواع ادبی و قالب کتاب کلیله ودمنه پرداخته شد. فصل ششم به اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کلیله و دمنه اختصاص دارد که اصلی ترین و مهم ترین مضامینی که این اوضاع و احوال را در بر میگیرد به بوته ی نقد و بررسی کشیده شد. در فصل هفتم، اقشار جامعه بررسی گردید و آخرین فصل به نتیجه گیری مختصری از کلّ پژوهش اختصاص یافت.