نام پژوهشگر: امید باباپور چالکی

معناشناسی واج ها در زبان عربی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده الهیات 1391
  امید باباپور چالکی   عباس گنجعلی

پژوهش پیش رو در پی بررسی معانی حروف الفبا و دلالت های آن در الفاظ و ترکیبات زبان عربی است. از دیرباز برخی از زبان شناسان بر این اعتقاد بودند که بین لفظ و معنا در ترکیب کلمات زبان عربی ارتباط خاصی است و یکسانی یا نزدیکی در مخارج صوتی کلمات، هم معنایی و یا مشابهت معنایی را نیز در بردارد. برای مثال برخی از حروف طبق تلفّظشان بر شدّت و صلابت و برخی دیگر بر نرمش و ضعف دلالت دارند. اکثریت اهل زبان معتقدند که واحد معنایی کوچک تر از واژه در قالب «تکواژ» ظاهر می شود؛ اما عدّه ی دیگری نیز برآن اند که واحد معنایی کمتر از تکواژ نیز وجود دارد و آن «واج» است. «أبوالفتح عثمان ابن جنی» نابغه ی زبان شناسی قدیم عرب از جمله طرفداران این نظریه است که این مطلب را برای اولین بار در کتاب معروفش "الخصائص" مطرح کرد و بعدها زبان شناسان بعد از او در آن دخل و تصرّف کردند. این مسأله موجب پدید آمدن دیدگاه های متفاوتی پیرامون اصالت واحد لفظ (کلمه) در زبان عربی شد؛ چراکه مهم ترین اصل زبان که اشتقاق یا اصالت ثلاثی لفظ باشد، زیر سوال رفت و نظریه های قابل تأمل اصالت ثنائی و اصالت أُحادی(تک حرفی) را به وجود آورد. این پژوهش با جمع آوری دیدگاه های مختلف در پی بررسی این موضوع است که آیا برای تک تک حروف تشکیل دهنده ی کلمات در زبان عربی معنای خاصّی وجود دارد؟