نام پژوهشگر: سیما سفیدیان
سیما سفیدیان سید حامد میرکریمی
تالاب ها به عنوان یکی از منابع آب در فلات خشک ایران جایگاه ویژه ای دارند. آن ها با ذخیره آب و تنوع زیستی بالا، منبع تأمین آب، غذا و سایر استفاده ها برای مردم به ویژه حاشیه نشینان آن هستند. همچنین، نهادها و سازمان هایی هستند که از آب تالاب سود می برند. از این رو، تعیین مرز تالاب برای حفاظت موثر از محیط طبیعی آن و رفع تعارضات میان بهره برداران ضروری است. شناسایی و تعیین مرز زیستگاه های تالابی یک ابزار ضروری برای انتخاب مناطق حفاظت شده ی تالابی، تعیین محدوده ی حفاظتی (بافر) و به تبع آن جلب حمایت قانونی برای توقف تغییر کاربری زیستگاه های تالابی خواهد بود. شناسایی مرز اکولوژیکی برای تالاب های بین المللی تضمین کننده ی حمایت از تنوع زیستی حائز اهمیت تالابی در سطح جهانی است. مرز تالاب فراتر از گسترش محیط آبی آن است، زیرا مرز آبی متغیر است و نمی تواند معیار مناسبی برای مرز تالاب باشد. مرز اکولوژیکی در بر گیرنده ی بستر تالاب (دائم، فصلی و موقت) و محدوده ی زیستگاهی گیاهان و جانوران متأثر از تالاب است. مرزبندی اکولوژیکی تالاب مستلزم شناسایی محیط تالابی از غیر تالابی است. برای این منظور، بررسی شاخص هایی از منابع مختلف بوم شناختی از قبیل: خاک شناسی، گیاه شناسی، آب شناسی و نیز حیات وحش، در تعیین مرز اکولوژیکی تالاب ها ضروری است. در این تحقیق، به منظور بررسی شاخص های تالابی از تالاب آلاگل نمونه گیری میدانی انجام شد. شاخص های مورد بررسی و نمونه-گیری عبارتند از: درصد پوشش گیاهان، رنگ خاک، درصد ماتل های خاک، ec وph خاک در 30 سانتی متری پروفیل خاک، آشیانه و لانه ی جانوران، هیدرولوژی و شاخص های نمناکی خاک. نتایج پژوهش بیانگر این موضوع است که پهنه ی آبی نمی تواند به تنهایی به عنوان مرز بستر تالاب معرفی شود و برای تعیین مناطق تالابی باید از سایر منابع اکولوژیکی استفاده کرد. پس از تعیین مرز موقت و محدوده ی فعالیت جانوران و با در نظر گرفتن مرز سیلابی تالاب، از مرزبندی اکولوژیکی استفاده شد. از این طریق پرندگان وابسته به عنوان گونه های کانونی در مرز تالاب تحت حمایت قرار می گیرند. حفاظت از دیگر پرندگان تالاب که شعاع فعالیت آن ها بیشتر از 1000 متر است، بعد از مرز اکولوژیکی و در محدوده ی حفاظتی (بافر) امکان پذیر و ضروری است.