پاستورلا مولتوسیدا یک باکتری گرم منفی و از جمله فلور دستگاه تنفس فوقانی حیوانات است. بیماری-های ناشی از این پاتوژن فرصت طلب، در تمام دنیا و تقریباً در تمام گونه های دامی بروز می کند. اکیناسه پورپور آ از جمله داروهای پرمصرف در درمان عفونت های بخش های فوقانی دستگاه تنفس است و اثرات تعدیل کنندگی سیستم ایمنی و ضدالتهابی دارد. با توجه به این اثرات و نیز ضرر های اقتصادی که این باکتری در صنعت دامپروری ایجاد می کند، مطالعه حاضر به منظور ارزیابی اثر محافظت کنندگی عصاره هیدروالکلی گیاه اکیناسه پورپور آ بر پنومونی تجربی ناشی از باکتری پاستورلا مولتوسیدا سروتیپ a در موش سوری صورت گرفت. تعداد 40 سر موش ماده ی نژاد بالب/ سی، به صورت تصادفی به 4 گروه تقسیم گردیدند. موش های گروه اکیناسه- باکتری و اکیناسه عصاره هیدروالکلی اکیناسه پورپور آ (5/0 میلی لیتر حاوی20 میلی گرم در هر بار تزریق) و موش های گروه باکتری و کنترل آب مقطر استریل را به مدت 2 هفته و هر هفته 2 بار (در هر بار تزریق 5/0 میلی لیتر) به صورت داخل صفاقی دریافت کردند. در پایان دو هفته، گروه های اکیناسه- باکتری و باکتری cfu 103× 6/5 باکتری را در حجم 100 میکرولیتر و گروه های اکیناسه و کنترل حجم 100 میکرولیتر سرم فیزیولوژی استریل را به صورت داخل بینی ای دریافت نمودند. پس از تلقیح، رفتار موش ها پایش شد. نیمی از موش های هر گروه 24 ساعت پس از تلقیح و نیمی دیگر 48 ساعت پس از تلقیح، بیهوش و وزن گردیدند. پس از کالبدگشایی و خون گیری از قلب‏، وزن ریه‏ اندازه گیری شد و سپس نمونه های لازم برای بررسی باکتری-شناسی (ریه و کبد)، آسیب شناسی (ریه) و ایمنی شناسی (خون) جمع آوری شد. بر اساس نتایج به دست آمده و مقایسه آماری تعداد باکتری های شمارش شده در بافت ریه و کبد، تفاوت معنی داری در بین گروه های باکتری و اکیناسه- باکتری در 24 و 48 ساعت بعد از تلقیح باکتری، مشاهده گردید (0001/0>p). در بررسی هیستوپاتولوژیک، مهم ترین ضایعات، در گروه باکتری پرخونی، نفوذ نوتروفیل ها، وجود اگزودای صورتی رنگ و افزایش ضخامت دیواره آلوئول ها بود. در گروه اکیناسه- باکتری ضایعات مشاهده شده از شدت کمتری برخوردار بودند. در بررسی آماری بین دو گروه باکتری و اکیناسه- باکتری 24 و 48 ساعت پس از تلقیح باکتری، از نظر حضور نوتروفیل ها ارتباط معنی داری مشاهده گردید (05/0>p). میزان غلظت سرمی ?tnf تفاوت معنی داری را در بین دو گروه باکتری و اکیناسه- باکتری نشان داد (05/0>p). به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که تزریق داخل صفاقی عصاره هیدروالکلی اکیناسه پورپور آ به مدت دو هفته پیش از ایجاد عفونت تجربی با باکتری پاستورلامولتوسیدا، توانسته است از علائم بالینی، فعالیت و تکثیر باکتری و ضایعات پاتولوژیک بکاهد و اثرات مفیدی بر پاسخ سیستم ایمنی بگذارد.