نام پژوهشگر: زهرا گل محمد

بررسی مقاسسه ای بین مبحث الفاظ در اصول فقه شیعه وبینش هرمنوتیکی معاصر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده الهیات 1391
  زهرا گل محمد   فریبا حاجیعلی

هرمنوتیک در غرب با ارائه ی روش تفسیر و فهم کتاب مقدس پا گرفت وبخاطروجود تعارض و تناقض های فراوان درمتون اناجیل توجه بسیاری از اندیشمندان غربی را به خود جلب کرد. در دنیای اسلام با اعتقاد به اینکه نارسایی و تعارض در متن قرآن و سنت وجود ندارد و حتما دلالتهای حکیمانه در بین است، قواعد و اصولی تدوین شد تا به دنبال نشانه ها و قرینه های حالیه ، مقالیه و عقلائیه برای کشف مراد شارع باشد.عمده این راهکارها در مبحث الفاظ که از بخش های مهم علم اصول فقه است،گردآوری شده است. اگرچه خاستگاه هرمنوتیک در غرب با مبحث الفاظ در اصول فقه امامیه متفاوت است و لیکن مبحث الفاظ به ویژه ظهورشناسی، حجیت ظهور و مسائل مرتبط با آن، دارای مباحث مشابه با شاخه های مختلف هرمنوتیک است .هرچندکه نتایج به دست آمده از این مباحث مشابه در این دو دانش گاه بسیار متفاوت است. بررسی تطبیقی هر دو دانش، می تواند اساس بسیاری از مباحث نوظهور و نگرش‏های جدید و راهگشا در حوزه‏ی فقهی، دینی و اعتقادی ‏باشد. در تحقیق و بررسی موضوع، آرای دانشمندان غربی در ادوار مختلف هرمنوتیک مشخص شد و در عرض آن دانش اصول فقه نزد شیعه به ویژه مبحث الفاظ مطالعه شد ،تانقاط اشتراک وافتراق هردودانش آشکارشود میان هرمنوتیک ماقبل فلسفی همچنین هرمنوتیک عینی گرا - برخلاف هرمنوتیک فلسفی- با مبحث الفاظ نقاط تشابه متعددی یافت شدو مشخص گردید که آنچه به طور کم و بیش در فرآیند فهم روشمند و اصولی قرآن و احادیث می‏گذرد، رنگ هرمنوتیکی و معناشناسی داشته و از اصول و قواعد این دو دانش پیروی می کند و خوشبختانه اصولیون شیعه غافل از مباحث هرمنوتیکی نبوده اند؛ هرچند با این نام مطلبی عرضه نشده است. البته این بدان معنا نیست که اصول فقه شیعه نیاز به طرح دیدگاهها و نظریات جدید برای حل مسائل و معضلات خویش ندارد.