چکیده مطابق با آموزه های قرآن کریم، یک جنگ واقعی و جدی در تمام صحنه های زندگی انسان ها وجود دارد. هچنین از منظر وحی، یکی از اصول و قواعد تفسیر صحیح زندگی انسان این است که بداند در متن زندگی او، چیزهایی وجود دارد که دقیقاً دشمن او هستند. این دشمن در تمام صحنه های زندگی انسان ـ فردی و اجتماعی ـ در حال جنگ است. با استفاده از روش هم نشینی و جانشینی می توان گفت که «عدم پذیرش خدا،رسول و وحی الهی در دل» و «معارضه و مبارزه با خدا و رسول و دین الهی قولاً و عملاً» دو مولفه اساسی نهفته در معنای دشمن است. همچنین با توجه به هم نشین های «عدوّ» صورتبندی آیات مرتبط با «عدوّ» عبارت است از: آیات بیانگر حوزه معنایی «عدوّ» ، آیات بیانگر انواع و اقسام دشمن، آیات بیانگر اقدامات و شیوه های دشمنان، آیات تبیین کننده اقدامات در برابر دشمنان، آیات مشخص کننده مصادیق اصلی دشمن و آیات بیانگر ارتباط و نسبت بین مصادیق دشمنان. در این پژوهش با استفاده از روش هم نشینی و جانشینی به تبیین مولفه ها و حوزه معنایی «عدوّ» از منظر آیات قرآن کریم پرداخته شده و سپس با بهره گیری از سنت تفسیری مفسران کهن و معاصر به توضیح مصادیق اصلی عدو، ویژگی های آنان، شیوه ها و توطئه های آنان، ارتباط بین دشمنان و راهکارهای مقابله با دشمنان پرداخته شده است. واژگان کلیدی: عدو، دشمن شناسی، منافقان، کافرانِ اهل کتاب(یهود)، شیطان، هوای نفس، کفار، مشرکان، قرآن کریم