نام پژوهشگر: بتول صابری ابوالخیری

الاستفهام فی خطب نهج البلاغه (من منظور بلاغی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1391
  بتول صابری ابوالخیری   نصرالله شاملی

الملخّص من الصناعات الأدبیه التی تهدف إلی إثاره عواطف المخاطبین وتهییج شعورهم الخطابه فی موضوعاتها المتعدده من الوعظ والسیاسه والقضاء وغیرها. فیکون المخاطب فیها من جمهور الناس الّذین تغلب علیهم قوّه العاطفه أکثر من قدره التّعقل والتّفکر. فیجب علی الخطیب الالتزام بالأسالیب النحویه والبلاغیه فی أنواعها المختلفه، کعدم الرکاکه فی الألفاظ والعبارات وصحّتها من جهه المعانی وکذلک الالتزام بأنواع التشبیهات والاستعارات والکنایات وتزیین الکلام بعبارات موزونه والکلمات المسجوعه لیوثر علی هولاء دون أیّ حرج. ومن الأسالیب التی قد تأثرت بها الخطب بعد ظهور الإسلام خاصّه هو الأسلوب الإنشائی الطلبی فی فروعه المتنوعه لاسیّما أسلوب الاستفهام فی معانیه البلاغیه الفرعیه. ومن الخطب الموثّره بالجمل الاستفهامیه البلاغیه، خطب نهج البلاغه. فی رسالتی هذه حاولت استخراج تلک الجمل ونقد معانیها البلاغیه فی منهج تحلیلی-إحصائی ووصلت إلی نتائج؛ منها: 1. إنّ ثمانین خطبه تقریبا تأثرت بالجمل الاستفهامیه البلاغیه. 2. الهمزه تکون أکثر أدوات الاستفهام دلاله علی المعانی البلاغیه. 3. الإنکار والتوبیخ أکثر الأغراض البلاغیه للاستفهام فی تلک الجمل. 4. تحوی أغلب الخطب المتأثّره بذلک الأسلوب علی أکثر من جمله استفهامیه معطوفه بعضها علی بعض وهذا یسبّب التأثیر العمیق والوقع الشدید للکلام فی أذهان المخاطبین. 5. الخطبتان 183 و192 هما أکثر الخطب المشتمله علی الجمل الاستفهامیه البلاغیه.