نام پژوهشگر: عاصمه هادوی نیا

سیر تحول تصویری نقش شیر و گاو در نسخ خطی کلیله و دمنه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1391
  عاصمه هادوی نیا   خشایار قاضی زاده

مصورسازی متون کهن ادبی در تاریخ نگارگری از پیدایش اولین مکتب مورد توجه بوده است و همواره هنرمندان سعی بر به کارگیری بهترین ابزار و بستر جهت ساختار هنری مناسب برای جاودانه ساختن این متون ارزشمند که خمیرمایه فرهنگ این سرزمین است ،داشته اند . محقق در این مقال سعی بر تجزیه و تحلیل نگار? " شیر و گاو" از کتاب کلیله و دمنه در نسخ خطی مختلف در طی دوران نگارگری دارد. هدف از این تحقیق ، نوعی بازنگری در مصور سازی متون کهن ادبی و نوع نگاه هنرمندان در طی سالیان دراز به یک موضوع واحد و ساختار و ترکیب بندی به کاربرده شده در این تصاویر است .در این پژوهش پس از بررسی نقش شیر وگاو در هنرهای دیگر و نیز با مدنظر قرار دادن نقش اساطیری آن ها و وجوه متعدد تأثیرگذار دیگر،آن چه که می توان به عنوان یافته های این تحقیق از آن یاد کرد ،روند رو به رشدی است که در سیر تحول تصویری نقش شیر و گاو در نسخ خطی کلیله و دمنه مشاهده می شود. در طی مطالعه چندین نگار? از نسخ کتاب کلیله و دمنه در این پژوهش و تحلیل ساختار هنری آن ها و هم چنین بررسی عوامل دخیل در تغییر و تحول نقوش شیر و گاو، می توان به عناصر اصلی تأثیرگذار بر این تحولات اشاره کرد. ادبیات و داستان های کهن ایرانی که دربردارنده مضامین پرارزش ادبی هستند، بیشترین تأثیر را در هرچه بهتر ارائه کردن نقوش تصویری دارند. هم چنین جنبه تاریخی و اساطیری این موضوع و نمادین بودن آن را نمی توان از نظر دور داشت. اساطیر شیر و گاو از گذشته های دور در هنر این سرزمین حضور داشته اند و همواره به ایفای نقش پرداخته اند . – گاه در نقش برجسته های تخت جمشید و گاهی هم در نگاره های کتاب کلیله و دمنه - تأثیر پذیری از هنر دیگر ممالک و نیز ورود عناصر بیگانه به مبانی نگارگری ایرانی و پیشرفت در تهیه ابزار و مصالح نگارگری را هم می توان از دیگر عوامل دخیل در تغییر و تحولات نقش شیر و گاو در نسخ خطی کلیله و دمنه نام برد.