نام پژوهشگر: مهین فرخ زادگان
مهین فرخ زادگان محمد کاظم علمی سولا
فارابی و کانت به عنوان دو اندیشمند مهم در فلسفهی اسلامی و غربی دارای نظریات خاصی در بحث فضیلت، سعادت و کمال میباشند. پایاننامهی حاضر نظریات این دو فیلسوف را ابتدا هر یک به نحو جداگانه مورد بررسی و سپس مورد مقایسه قرار داده است. از نظر فارابی، فضیلت و سعادت هر یک دلالت بر کمال میکنند، به گونهای که انسان از طریق اکتساب کمال اول (فضیلت)، به مرتبهی کمال ثانی (سعادت) نائل میشود که این سعادت قصوی و کمال نهایی انسان در نظر گرفته میشود. از نظر کانت فضیلت، ارادهی نیک و خیر مطلقِ مطابق با تکلیف در نظر گرفته میشود که سعادت به عنوان خیر مشروط، تنها با ضمیمه شدن به این ارادهی نیک ارزش اخلاقی مییابد،کمال از نظر وی از پیوند فضیلت و سعادت اخلاقی حاصل میگردد، از این رو ماهیتاً با سعادت فرق میکند. این دو به رغم تعلق داشتن به دو حوزهی فلسفی متفاوت، و اختلاف نظر در امور گوناگون، در مباحث خاصی نیز نظریاتی عرضه کردهاند که تا حدودی به هم متقاربند، از جمله: خیر بودن فضیلت، سعادت و کمال. دلالت داشتن فضیلت و سعادت برکمال. اعتقاد به اختیار به عنوان پیش فرضِ تحقق سعادت و کمال. رابطهی علیت میان فضیلت و سعادت.