نام پژوهشگر: علیرضا جزینی درچه
علیرضا جزینی درچه سیدحسین ابطحی
پلیس از جمله سازمان های اجتماعی بی بدیلی است که تأثیر بسزا و گسترده ای در کیفیت زندگی مردم در عرصه های اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی ایفاء می کند و این امر خطیر محقق نخواهد شد، اِلا اینکه مدیران و فرماندهان پلیس، این سازمان را با بصیرت سازمانی در مسیر تغییر و تحول و بازسازی و مهندسی مجدد پویا قرار داده و تمام تلاش ها در این جهت متمرکز نمایند. با توجه به نقش ویژه مدیران در موفقیت پلیس، ارزشیابی عملکرد ایشان یکی از موضوعات مهم است. در زمینه ارزشیابی عملکرد هم در سطح فرد و هم در سطح سازمان مدل های متنوعی ارائه شده است و ادبیات این موضوع غنی می باشد. اما با توجه به اینکه اولاً شرایط سازمان ها پیوسته در حال تغییر است، ثانیاً اندازه گیری، یک مسئله چالش برانگیز است و ثالثاً بسیاری از شاخص های عملکرد ذهنی هستند، این موضوع همچنان از جذابیت ویژه برای تحقیق برخوردار است. به خصوص در تحقیقاتی که مورد مطالعه در آن ها خاص باشد. پلیس نیز امروزه رویکردهای جدیدی مانند دانش محوری و جامعه محوری را در پیش گرفته است و با این جهت گیری ها طبعاً سمت و سوی عملکرد و شاخص های آن تغییر خواهند کرد. علاوه بر این هر سطح از کارکنان پلیس دارای نقش مربوط به خود هستند و نمی توان عملکرد تمام سطوح را با یک الگو ارزشیابی کرد. در این تحقیق با توجه به اهمیت روسای کلانتری به عنوان مدیران خط مقدم و به خاطر ارتباط نزدیک ایشان با مردم، ارزشیابی عملکرد این سطح از مدیران مورد مطالعه قرار گرفته است. این تحقیق علاوه بر اینکه با یک رویکرد جامع به طراحی الگو پرداخته است، همچنین تلاش داشته است از مولفه ها و شاخص های بومی و ارزشی استفاده کند. در این تحقیق با مطالعه اسناد و مدارک موجود در نظام فعلی ارزشیابی عملکرد مدیران ناجا (موسوم به ن پ 2) و بررسی ادبیات موجود در سایر پلیس های جهان در این زمینه، با جمع بندی یک الگوی اولیه، پیشنهاد شد. این الگوی اولیه شامل دو بعد است که هر بعد دارای پنج مولفه و هر مولفه شامل چند شاخص است. پرسشنامه اول برای بررسی جامع و مانع بودن ابعاد و مولفه ها تهیه و بین 24 نفر از خبرگان علمی و تجربی توزیع شد. همچنین پرسشنامه دوم برای بررسی میزان توجه به شاخص ها در وضع موجود و میزان اهمیت شاخص ها در وضع مطلوب الگوی ارزشیابی عملکرد تهیه و بین بیش از 200 نفر توزیع و در نهایت 186 پرسشنامه جمع آوری شد. ? برای تحلیل پرسشنامه اول با توجه به دو گزینه ای (بلی/خیر) بودن سوالات از آزمون دوجمله ای و نرم افزار spss استفاده شده است. همچنین برای اعتبارسنجی پرسشنامه دوم ، با استفاده از طیف لیکرت پنج تایی و آزمون های آلفای کرونباخ، ضریب همگرایی، میانگین واریانس تبیین شده و تحلیل عاملی تأییدی و از نرم افزارهای لیزرل وspss استفاده شده است. سپس داده های پرسشنامه دوم با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و آزمون تی زوجی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این آزمون ها در نرم افزار spss نشان می دهند که وضع موجود شاخص ها نامناسب و میزان اهمیت شاخص ها بالا است و بنابراین در اکثریت شاخص ها شکاف معناداری به چشم می خورد. نتایج نشان می دهند که تمام ابعاد، مولفه ها و شاخص های الگو دارای اهمیت هستند. به این ترتیب ابعاد الگو عبارتند از بعد رفتاری و بعد نتایج عملکردی و هر یک از ابعاد دارای پنج مولفه و هر مولفه دارای چند شاخص است. بر اساس نتایج از بین مولفه ها انسان محوری نسبت به مولفه های دیگر اهمیت کمتری دارد. همچنین شاخص مراقبت در مولفه انسان محوری دارای اهمیت نسبی بالایی است. همچنین در مولفه دانش محوری شاخص های مربوط به آگاهی و آگاه سازی اهمیت بالاتری نسبت به یادگیری و نوآوری دارند. از بین شاخص های نتایج عملکردی نیز کیفیت خدمات، اعتماد مردم به پلیس و ارتباطات درونی نسبت به سایر شاخص ها اهمیت کمتری دارند. به طور کلی تمام مولفه ها و شاخص ها حائز اهمیت شناخته شده اند و در وضع موجود تنها به مولفه ارزش محوری به میزان لازم توجه می شود.