به منظور بررسی پاسخ ویژگی های کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (plantago ovata forssk) به سطوح مختلف کودهای آلی و شیمیایی، آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1390 اجرا گردید. تیمارهای کودی شامل: شاهد (عدم مصرف کود) و سه سطح کود اوره (65، 130 و 195 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح کود گاوی (29/14، 58/28 و 87/42 تن در هکتار) بودند. صفات اندازه گیری شده شامل تعداد پنجه در بوته، ارتفاع بوته، تعداد سنبله در بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، بیومس اندام هوایی، شاخص برداشت و شاخص های کیفی شامل فاکتور تورم، درصد موسیلاژ، عملکرد موسیلاژ، غلظت و جذب نیتروژن، فسفر و پتاسیم در دانه، کارایی زراعی، بازیافت و فیزیولوژیکی نیتروژن بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تمام صفات اندازه گیری شده در آزمایش به جز ارتفاع بوته، تعداد سنبله در بوته و کارایی زراعی نیتروژن به طور معنی داری تحت تأثیر کوددهی قرار گرفتند. بکارگیری کود صرف نظر از منبع آن باعث افزایش معنی دار رشد و عملکرد و بهبود کیفیت بذر اسفرزه گردید. بیشترین غلظت و جذب عناصر و کارایی فیزیولوژیک و بازیافت نیتروژن با کاربرد 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود اوره و یا کود گاوی حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه هنگامی به دست آمد که سطح کودی 195 کیلوگرم کود اوره در هکتار استفاده شد و اختلاف معنی داری با سطح 87/42 تن کود گاوی در هکتار نداشت. بالاترین درصد موسیلاژ اسفرزه نیز در تیمار 87/42 تن کود گاوی در هکتار حاصل شد. به طور کلی نتیجه گیری می شود که کاربرد 87/42 تن کود گاوی در هکتار برای زراعت اسفرزه نه تنها کاهش عملکرد کمی و کیفی اسفرزه را به همراه ندارد بلکه بذور با درصد موسیلاژ بالاتری نیز تولید می نماید. همچنین با کاهش آلودگی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی موجب افزایش پایداری تولید موسیلاژ می گردد