زهره بشیرزاده ریوف سید شریفی
به منظور بررسی تأثیر نیتروژن و پرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد pgpr بر برخی ویژگی های فیزیولوژیکی، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه جو، آزمایشی در سال زراعی 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود نیتروژنه در چهار سطح (صفر، 60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره و پرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد در چهار سطح (عدم پرایمینگ، پرایمینگ بذر با ازتوباکتر کورکوروم استرین 5، آزوسپریلیوم لیپوفروم استرین of و سودوموناس استرین 186) بودند. نتایج نشان داد که کود نیتروژنه و باکتری های محرک رشد تأثیر معنی داری بر فیلوکرون و سرعت ظهور برگ ها داشت. افزایش نیتروژن و کاربرد باکتری های محرک رشد منجر به کاهش فیلوکرون و افزایش سرعت ظهور برگ شد. از یک مدل خطی دو تکه ای برای کمی نمودن پارامترهای پر شدن دانه استفاده گردید. تمامی پارامترهای پر شدن دانه به طور معنی داری تحت تأثیر سطوح کود نیتروژنه و باکتری های محرک رشد قرار گرفتند. حداکثر وزن دانه و طول دوره موثر پر شدن دانه در سطوح بالای نیتروژن و کاربرد باکتری های محرک رشد برآورد گردید. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش سطح نیتروژن و پرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد عملکرد تک بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه، ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله، حجم و وزن خشک ریشه و درصد پروتئین افزایش یافت. بررسی روند تجمع ماده خشک کل در تمامی ترکیب های تیماری نشان داد که تا 55 روز پس از کاشت با سرعت کم و پس از آن تا 115 روز با سرعت زیادی افزایش یافت. از 115 روز پس از کاشت تا مرحله رسیدگی به واسطه افزایش پیری برگ ها کاهش یافت. بیشترین کارایی زراعی مصرف نیتروژن (43/1گرم بر گرم) به سطح کودی 60 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن (14/1گرم بر گرم) به سطح کودی 180 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. پرایمینگ بذر با باکتری های محرک رشد سبب افزایش کارایی زراعی مصرف نیتروژن نسبت به عدم پرایمینگ بذر گردید. در بین سطوح مختلف پرایمینگ بذر با باکتری ها، آزوسپریلیوم بیشترین کارایی زراعی را به خود اختصاص داد. بنابراین می توان پیشنهاد نمود که به منظور افزایش عملکرد تک بوته، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه بهتر است پرایمینگ بذر جو با آزوسپیریلوم با سطح کودی 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به کار برده شود.
