نام پژوهشگر: میترا اطهری علاف
زهرا هزامی فریدون عباسی دوانی
آنالیز فعالسازی نوترونی گامای آنیpgnaa ، روشی سریع و غیر مخرب برای شناسایی محتوای عنصری نمونه های تحت آنالیز می باشد. به دلیل بالا بودن زمینه در طیف گامای حاصل، قله های متعددی در طیف وجود خواهند داشت که شناسایی عناصر نمونه را با پیچیدگی هایی مواجه می سازند. همچنین، با افزایش احتمال پراکندگی کامپتون در انرژی های در حد mev، بخش کم انرژی طیف محل انباشت پیوستار کامپتون قله های پرانرژی می گردد. برای کاستن از این اثر،روش هایی با عنوان روش های فرونشانی کامپتون بکار می رود. بر همین اساس در این پایان نامه به منظور بهبود در طیف گاما، یکی از این روش های فرونشانی کامپتون موسوم به روش غیر همزمانی یا پادهمفرودی مورد بررسی قرار گرفته است. این روش بر حذف پرتوهای گامای پراکنده شده از آشکارساز اصلی در اثر برهم کنش کامپتون، با بدام انداختن این پرتوها توسط آشکارساز های پیرامونی بوسیله الکترونیک زمانی استوار است. بدین منظور چندین چیدمان مختلف از انواع آشکارساز های حفاظ قابل استفاده در این روش مورد ارزیابی قرار گرفته است. هندسه نهایی جهت استفاده در سیستم طیف نگاری آنالیز فعالسازی نوترونی گامای آنی شامل آشکارساز مرکزی nai(tl) با ابعاد ?3×?3 می باشد که توسط سیستم فرونشان کامپتونی متشکل از 4 آشکارساز bgo و 1 آشکارساز nai(tl) به عنوان حفاظ فعال و 1 آشکارساز bgo به عنوان حفاظ غیر فعال، همگی با ابعاد ?3×?3 و به صورت حلقوی از اطراف احاطه شده است. بهترین فاکتور فرونشانی بدست آمده برای این سیستم در سنجش میزان بهبود نسبت پیک به کامپتون(p/c) چشمه تک انرژی 137cs، و برای بخش مربوط به پیوستار آن، برابر 223/1 می باشد. استفاده از این سیستم در آنالیز فعالسازی نوترونی گامای آنی با استفاده از چشمه am-be 241 با اکتیویته 20 کوری برای چندین نمونه بیولوژیک، منجر به بهبود در حد آشکارسازی و شمارش سطح خالص زیر قله برخی از عناصر تشکیل دهنده این نمونه ها گردیده است.