نام پژوهشگر: سحر توکلی محمدی
سحر توکلی محمدی محمد طاهر حلاجیان
آرتمیزیا با نام علمی artemisia annua گیاهی علفی، معطر و یک ساله است که حاوی ماده دارویی آرتمیزینین می باشد. این دارو ضد مالاریا، ضد تب و ضد سلول های سرطانی است. گیاه آرتمیزیا به طور وسیعی در نواحی معتدل وجود دارد. به دلیل پایین بودن مقدار ماده آرتمیزینین در این گیاه، عدم موفقیت در ساخت شیمیایی این ماده و تأثیر ناچیز روش های اصلاحی رایج گیاهی، امروزه شناسایی بیواکوتیپ های با قابلیت تولید آرتمیزینین بالا با استفاده از نشانگرهای مولکولی اختصاصی، به استخراج بیشتر آرتمیزینین و ایجاد جمعیت گیاهی با محتوای آرتمیزینین بالا کمک می کند. بدین منظور، آنالیز و شناسایی 17 بیواکوتیپ درمنه با قابلیت تولید آرتمیزینین متفاوت با استفاده از تکنیک مولکولی sts انجام شد. پس از استخراج dna به روش دویل و همکاران، عملیات تکثیر با 11 جفت آغازگر اختصاصی مربوطه توسط pcr انجام و سپس فرآورده های تکثیر، روی ژل آگارز 5/1 درصد بارگزاری شدند. نهایتا، بیواکوتیپی که دارای توالی نوکلئوتیدی مکمل آغازگرهای ژن های مورد بررسی و حاوی بالاترین مقدار آرتمیزینین بود، شناسایی گردید. باندها با استفاده از فنوگرام خویشاوندی ژنتیکی حاصل از آنالیز کلاستر و نرم افزار ntsys مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که جفت آغازگرهای aldh1، dbr2، amds و hmgr تنها در بیواکوتیپ های دارای آرتمیزینین بالا ایجاد باند نمودند. بیواکوتیپ 260 و 316 پس از انجام pcr تقریبا در تمامی ژن های مسیر بیوسنتزی آرتمیزینین، باندی را تکثیر نمودند که بیانگر منحصر به فرد بودن این دو بیواکوتیپ در بین بیواکوتیپ های مورد بررسی بود. با توجه به داده های مولکولی و hplc، می توان دریافت که بیواکوتیپ شماره 260 و 316 گزینه ای مناسب جهت کشت این گیاه در راستای تولید تجاری ماده دارویی آرتمیزینین می باشد.