رساله حاضر تحت عنوان، «نقد و تحلیل برنامه درسی پایه پنجم و ششم فلسفه برای کودکان و راهنمای آموزشی آن، کاوشگری فلسفی»، با هدف نقد و بررسی اهداف، محتوا، شیوه های تدریس و شیوه های ارزشیابی در برنامه درسی پایه پنجم و ششم فلسفه برای کودکان و با روش تحلیل محتوای کیفی و استنتاجی و از نوع مطالعه کتابخانه ای نگاشته شده است. تحلیلهای محتوایی این تحقیق نشان داد: 1) اهداف برنامه درسی پایه پنجم و ششم فلسفه برای کودکان عبارتند از؛ کاوشگری فلسفی، فکر کردن درباره فکر، زبان و خویش، ساخت گزاره های منطقی و آموزش اخلاقی می باشد. 2) روش تدریس در این کتاب به صورت گفتگو و استدلال منطقی می باشد. 3) محتوای درسی برنامه درسی پایه پنجم و ششم فلسفه برای کودکان شامل یک کتاب داستان و راهنمای آموزشی آن برای معلمین می-باشد. 4) روش های ارزشیابی، به صورت خودارزیابی معلم و دانش آموز و ارزیابی اجتماع پژوهشی می باشد. پیشنهاد می شود این برنامه به منظور رشد توانایی قیاس منطقی و کاوشگری فلسفی در کودکان پایه پنجم و ششم ابتدایی ارائه شده تا بستری مناسب برای تحقیق کاوشگران جوان در این حوزه و تبدیل مدارس کشور از حافظه محوری به استدلال محوری فراهم شود. واژگان کلیدی: (فلسفه برای کودکان، برنامه فلسفه برای کودکان، داستان کشف هاری استاتلمیر، استدلال منطقی، اجتماع پژوهش فلسفی)

به طور کلی و با بررسی های انجام شده در این برنامه که به بررسی جایگاه فلسفه ی هنر در برنامه ی فلسفه برای کودکان و به خصوص برنامه ی درسی سوکی می پردازد به نتایجی به شرح زیر دست یافتیم: - در این برنامه لیپمن به دنبال پرورش توانایی تعقل کودکان- از طریق برانگیختن تفکر، تفکر درباره ی مفاهیم،معانی،ابعاد زمانی و مکانی...- با استفاده از تجربه وارد عمل می شود: به این ترتیب که کار از تفکر در تجارب شخصی آغاز می شود.این امر به تدریج منجر به تحقق اهداف دیگر می شود: یعنی به پرورش خلاقیت – از طریق مطالعه ی نوشته های دیگران، تکمیل داستان و نوشته های ناتمام و...-، رشد فردی و میان فردی- از طریق بحث و گفتگو- پرورش درک اخلاقی-مفاهیم خوبی و بدی،نیکی و زشتی و معیارهای قضاوت درباره ی اعمال و رفتار و...- و پرورش توانایی مفهوم یا بی در تجربه می انجامد و البته باتوجه به این نکته که به زعم لیپمن باید به کودکان کمک کنیم که ارتباط کل و جزء را در تجربیاتشان بررسی کنند، شقوق مختلف را بررسی نمایند ، جزئیات را تا حد امکان در نظر بگیرند . میزان انعطاف پذیری دلایل موجود درباره ی باورها را بررسی کنند. میزان جامعیت و موقعیت را در نظر بگیرند، می توانیم به آنها کمک کنیم تا مفهوم تجارب مجزا و پراکنده را در ارتباط با هم درک کنند؛ به نظر می رسد با توجه به روشی که در برنامه ی درسی مورد نظر قرار گرفته است می توان به این نتایج دست یافت. - توجه به جوانب مختلف هنر نیز از مواردی است که لیپمن آن را در این برنامه مورد توجه قرار داده است.از جمله ی آنها می توان از موارد زیر نام برد: موسیقی- از طریق اجرای آهنگین اشعار،استفاده از قافیه ها و نیم قافیه هاو..- ، هنرهای تجسمی- نوشتن اشعار یا داستان هایی در شکل و ظاهری شبیه به موضوع نوشته و یا تجسم افکار و عقاید با استفاده از تصاویرو...- و ادبیات – نوشتن داستان و شعر، نقد دیگر نوشته هاو..- که در این برنامه از آنها برای پرورش بعد زیبایی شناسی تربیت دانش آموزان استفاده شده است. - درباره ی روش مورد استفاده قرار گرفته در این برنامه نیز همان طور که ملاحظه شد، لیپمن از روش گفت و گو، نقد و مشاهده برای تربیت هنری دانش آموزان در این مقطع سنی و تحصیلی-هفتم تا نهم- بهره گرفته است. البته روش گفت و گو زیر مجموعه هایی نیز دارد، به این صورت که استدلال و تعاریف مفاهیم نیز در این بخش قرار می گیرند. البته ابزارهایی نیز در این رابطه بکار گرفته شده است که شامل مواردی چون استفاده از تخیل، استفاده از تجربیات،استفاده از فنون شعر،نوشتن و... می باشد. - البته در این باره مسئله ای هم وجود دارد که به نظر می رسد باید مورد توجه قرار بگیرد و آن هم بحث ارزشیابی است. در این برنامه معلم در ابتدا تکالیف مورد انتظار خود را در انتهای ترم، به دانش آموزان یاد آور می شود. و در آخر نیز داستان آیینه ی هری به عنوان تکلیف انجام شده به معلم داده می شود ولی پایان کتاب سوکی اشاره ای به مقبولیت این داستان ندارد. به نظر می رسد در این برنامه بحث ارزشیابی متن به طور محسوس دنبال نشده است.

با توجه به این که برنام? فلسفه برای کودکان هم اکنون به نظام آموزش و پرورش کشورمان راه یافته، ضرورت در دست داشتن داستان هایی متناسب با آداب و فرهنگ سرزمینمان برای اجرای این برنامه نمایان می شود. پژوهش حاضر حاصل بررسی داستان هایی از کلیله و دمنه بر اساس معیارهای داستان های فلسفی است؛ کلیله و دمنه از جمله آثار ادبی و سرشار از مفاهیم اخلاقی و آموزه های تربیتی است که در قالب داستان به رشت? تحریر در آمده. با بررسی داستان ها، مطابق با ویژگی های داستان-های فبک به این نتیجه می رسیم که بیش تر داستان های این کتاب به لحاظ نوع شخصیت پردازی، پیرنگ قوی، میزان بالای گفت وگو و تخیل و هم چنین موضوعات طرح شده، از جذابیت بسیاری برای کودکان و قابلیت بالایی به منظور استفاده در برنام? فلسفه برای کودکان برخورداراند و غیر از تعداد اندکی از داستان ها که بنا به دلایلی با روحیات کودکان سازگاری ندارند، بقی? داستان های این کتاب قابل طرح و بحث برای کودکان اند. بنابراین با بازنویسی این داستان ها به زبانی ساده و قابل فهم برای کودکان و هم چنین ایجاد تغییراتی در داستان ها، می توانیم به منبعی غنی و اصیل برای طرح در کلاس های فلسفه برای کودکان دست یابیم.