نام پژوهشگر: وحیده کشتکاران
وحیده کشتکاران یونس قاسمی
امروزه استفاده از گیاهان تراریخته، به عنوان سیستم بیان پروتئین های نوترکیب دارویی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. سیستم های بیان گیاهی می توانند زیست داروها را در حجم انبوه و هزینه پایین، با فعالیت بیولوژیک و ایمنی بالا تولید کنند.تعداد زیادی ازپروتئین های نوترکیب دارویی از جمله فاکتور های رشد، سیتوکین ها، آنزیم ها، واکسن ها و آنتی بادی ها را می توان در این سیستم تولید کرد. آنزیم ال- اسپاراژیناز که متعلق به آنزیم های گروه آمیداز می باشد، هیدرولیز اسید آمینه ال- اسپاراژین را به ال- اسپارتات و آمونیوم کاتالیز می کند. این آنزیم یکی از آنزیم های دارویی مهم به شمار می رود که در مراحل شیمی درمانی، جهت درمان سرطان، به ویژه در درمان لوسمی لنفوبلاستیک حاد (all) در کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. در حال حاضر تنها ال- اسپاراژینازهای حاصل از دو باکتری اشرشیاکولی و اروینیا کریزانتمی به دلیل تمایل بسیار بالا به اسید آمینه ال-اسپاراژین، در درمان این بیماری کاربرد دارند. در این مطالعه، ژن ال- اسپاراژیناز2 (ansb) همسانه سازی شده در ناقل pet15b که طی یک برنامه غربالگری از باکتری e.coli yg001 به عنوان سویه ای با توان بالای تولید اسپاراژیناز جداسازی شده بود، در ناقل بیان گیاهی pbi121 همسانه سازی شد و انتقال این ژن به گیاهان توتون، با واسطه ی اگروباکتریوم سویه ی c58انجام شد. گیاهان تراژن و شاهد در سطوح dna، rna و پروتئین مورد بررسی قرار گرفتند. وجود قطعه ی bp1047حاصل از تکثیر ژن ansbتوسط آغازگرهای اختصاصی، در dna گیاهان تراژن و عدم وجود آن در گیاهان شاهد، حاکی از انتقال این ژن به ژنوم گیاهان توتون تراژن بود. نتایج حاصل از تکثیر cdna گیاهان تراژن توسط آغازگرهای اختصاصی ansb، میزان بسیار کمی از بیان این ژن را در سطح rna گزارش کرد. همچنین بیان پروتئین مربوطه، در هیچ یک از عصاره های پروتئینی حاصل از این گیاهان مشاهده نشد. به نظر می رسد که عدم وجود سازه ی مناسب جهت بیان این ژن، از عوامل اصلی موثر در این امر باشد.