نام پژوهشگر: مریم محبی نجم آباد
مریم محبی نجم آباد غلامرضا لشکری پور
دشت نیشابور، یکی از مهمترین دشتهای استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران است. در سالهای اخیر رشد جمعیت همراه با توسعه صنعت و کشاورزی باعث تغییرات زیادی در کیفیت و آلودگی خاک سطحی این دشت شده است. از دیدگاه جهانی خاک پس از آب وهوا، سومین جزء عمده محیط زیست تلقی میشود. خاک توسط مواد شیمیایی ازجمله فلزات سنگین و فرآوردههای صنعت نفت به شدت آلوده شده و ازاین طریق آلایندهها وارد زنجیره غذایی و آبهای سطحی یا زیر زمینی گشته وسرانجام وارد بدن انسان میشود. غلظت بالای فلزات سنگین در خاک میتواند برای اکوسیستم و انسان خطرات طولانی مدت به همراه داشته باشد. جهت بررسی میزان عناصر مختلف، به ویژه عناصر سنگین در خاکهای دشت نیشابور، از 50 ایستگاه مختلف در سطح دشت نمونه برداری بعمل آمد. از این تعداد 15 ایستگاه در محدوده لندفیل(محل دفن زبالههای نیشابور و عشق آباد) و تصفیه خانه فاضلاب واقع در جنوب شرق نیشابور، 17 ایستگاه در محدوده شهرک صنعتی خیام واقع در شرق نیشابور و 18 ایستگاه در محدوده کارخانه فولاد خراسان و نیروگاه سیکل ترکیبی واقع در شمال غرب نیشابور قرار دارد. به منظور تجزیه و تحلیل کیفیت خاک منطقهی مورد مطالعه، پارامترهای فیزیکوشیمیایی و میزان عناصر در خاک بررسی شد. سپس نتایج بدست آمده با کمک شاخصهای ضریب آلودگی صنعتی، ضریب غنی شدگی و شاخص زمین انباشت مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین رابطهی عناصر و پارامترها به کمک ضرایب همبستگی پیرسون و همبستگی رتبه ای اسپیرمن بدست آمده و بررسی شد. در مجموع، با تلفیق بررسیها و نتایج مشخص شد که در منطقهی مورد مطالعه عناصر as، hg، pb، mo و bi منشا بشرزاد دارند. عناصر cd، ni، cr، co، mn و mg هم منشا بشرزاد و هم منشا زمینزاد و بقیهی عناصر منشا زمینزاد دارند.