گردشگری، افزون بر اینکه از جمله فعالیت های اصیل و باستانی انسان است، در عین حال مهمترین عامل فرآیند توسعه با اثر مضاعف می باشد و تاثیر زیادی بر فضاهای شهری دارد. گردشگری انواع مختلفی دارد و شناخت انواع گردشگری برای برنامه ریزی در این عرصه اهمیت اساسی دارد. یکی از قدیمی ترین انواع این گردشگری ها، گردشگری مذهبی است که پتانسیل ها و ظرفیت های این نوع گردشگری در شهر های ایران فراوان و بسیار گران بهاست. شهر قم یکی از مهمترین مراکز مذهبی کشور محسوب می گردد که نقش ملی آن در مولفه های زیارت و گردشگری مذهبی و فرهنگی نهفته است. شهر قم به لحاظ دارا بودن ویژگی های خاص مذهبی، دومین مکان زیارتی کشور بعد از شهر مشهد محسوب می شود که علیرغم وجود پتانسیل های خاص مذهبی، مرکز ثقل جهان تشیع، وجود حوزه های علمیه و مرکزیت علوم انسانی و اسلامی، نتوانسته موفقیت چندانی را به واسطه عدم وجود برنامه ریزی، آشفتگی های کالبدی شهر، کمبود امکانات مورد نیاز و...، حاصل نماید. توسعه مطلوب شهر قم در پی توسعه گردشگری نه تنها به لحاظ ضرورت ایجاد محیطی مطلوب برای زندگی شهروندان در مقیاس محلی دارای اهمیت است، بلکه در مقیاس ملی و فرا ملی نیز ارزشمند است و می تواند معرف فرهنگ و زندگی اجتماعی و شهرنشینی ایران به سایر کشورهای اسلامی و غیراسلامی باشد. برای رسیدن به اهداف فوق، سیاستگذاری های درست، تدوین راهبردهای مناسب و کارآمد و برنامه ریزی در چارچوب سیاست ها امری ضروری است. یکی از ابعادی که رسیدن به همه موارد مذکور را دارا می باشد، برنامه ریزی ارتقاء ظرفیت ها و پتانسیل های گردشگری با استفاده از برنامه ریزی استراتژیک و بهره گیری از روش swot با درک و شناخت کافی از نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدها و با بررسی محدودیت ها، امکانات، سطح نیازهای گردشگران و به طور کلی وضعیت گردشگری شهر قم می باشد. برنامه ریزی ارتقاء پتانسیل های گردشگری مذهبی شهر قم در برگیرنده بررسی عناصر و اجزای تشکیل دهنده گردشگری مذهبی شهر قم، تحلیل عناصر و اجزای موجود و مکان گزینی مراکز و یا مجتمع های گردشگری، تعیین مسیر های ویژه گردشگری، ارتقا کمی و کیفی جاذبه های شناخته شده و ناشناس و ایجاد زمینه جهت افزایش ارتباط عناصر گردشگری یعنی جاذبه ها، تسهیلات و خدمات، حمل و نقل و... می باشد.