نام پژوهشگر: فرزانه نبوی

بررسی تصویرگری های دیوان حافظ(دوران صفوی و قاجار)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای تجسمی 1391
  فرزانه نبوی   محمدرضا دادگر

چکیده : دیوان حافظ، که نزد ایرانیان ارزش معنوی فراوانی دارد، در مکتب خانه های قدیم و مدارس امروز یکی از کتاب های درسی بوده است. امروزه کمتر ایرانی ای را می توان دید که نام حافظ را نشنیده باشد و با بیتی یا غزلی از او آشنا نباشد. این دیوان در دوره های تاریخی گوناگون از نظر تصویرگران ایرانی نیز به دور نمانده و آنان را بر آن داشته تا به دنیای پر رمز و راز دیوان حافظ قدم نهند و به ترجمان تصویری اشعار وی بپردازند. هرچند که بسیاری از نسخه های مصور به سفارش رجال سیاسی دربار مصور می شده اند و تصویرگر در ارائ? بی چون و چرا و آزادان? هنر خویش محدود بوده است، اما نفوذ اندیش? اشراقی و نیز معرفت و آگاهی هنرمندان از شیوه های بیان رمزی و نحو? انعکاس عقاید عرفانی در تصویر، باعث خلق آثار بی نظیری به ویژه در طول دور? صفوی در ایران شده است؛ ضمن اینکه در این دوره هنرمندان مضامین مشابهی را برای تصویرگری این دیوان در نظر داشته اند. در دور? قاجار نگرش هنرمندان به این دیوان متأثر از بستر فرهنگی این دوره تغییراتی اساسی را رقم زده است و حتی در این محدود? زمانی شیوه های هنری خاصی باب می شود که هنر تصویرگری را به شدت تحت تسلط خود قرار می دهد. این بررسی با هدف دستیابی به ارتباط میان متن و تصویر و قدمی در مسیر رمزگشایی آثار تصویری شکل-گرفته در گستر? دیوان حافظ در دوران های تاریخی صفوی و قاجار انجام شده است.