نام پژوهشگر: فرشید جلیلی
فرشید جلیلی سید مهدی جعفری
در این پژوهش بهینه سازی فرآیند استخراج روغن کانولا توسط روش غرقابی همراه با تیمار امواج فراصوت در فرکانس ثابت 35 کیلوهرتز و قدرت 800 وات با استفاده از دو نوع حلال هگزان و حلال ترکیبی هگزان به ایزوپروپانول به نسبت 3 به 2 (حجمی/ حجمی) مورد بررسی قرار گرفت. اثرات سه فاکتور دمای فرآیند استخراج در سه سطح دماییc?35، c?45 و c?55، مدت زمان تیمار فراصوت در سطوح 30، 60 و 90 دقیقه و نسبت حلال به کانولا (حجمی به وزنی) در سه سطح 5 به 1، 10 به 1 و 15 به 1 با کمک طرح باکس بنکن برروی پارامترهای درصد استخراج روغن، محتوای ترکیبات فنلی کل (بر اساس اسید گالیک)، عدد یدی، پایداری اکسایشی روغن و عدد پراکسید بررسی گردید. نتایج نشان داد شرایط بهینه برای فرآیند استخراج روغن توسط حلال هگزان به تنهایی زمانی ایجاد می شود که دمای فرآیند استخراج c?55، مدت زمان تیمار فراصوت 87 دقیقه و نسبت حلال به کانولا 39/6 به1 (حجمی به وزنی) باشد. در شرایط بهینه شاخص های درصد استخراج روغن، محتوای ترکیبات فنلی کل، پایداری اکسایشی، عدد یدی و عدد پراکسید به ترتیب 39/22%، 9/59 پی پی ام، 55/12 ساعت، 21/95 میلی گرم پتاس بر گرم روغن و 87/2 میلی اکی والان گرم اکسیژن بر کیلوگرم روغن محاسبه گردید. از سوی دیگر، شرایط بهینه برای فرآیند استخراج روغن کانولا توسط حلال ترکیبی هگزان به ایزوپروپانول زمانی ایجاد می شود که دمای فرآیند استخراج c?55، زمان تیمار فراصوت 5/69 دقیقه و نسبت حلال به کانولا12/9 به1 (حجمی به وزنی) باشد. در شرایط بهینه شاخص های درصد استخراج روغن، محتوای ترکیبات فنلی کل، پایداری اکسایشی، عدد یدی و عدد پراکسید به ترتیب 66/30%، 68/60 پی پی ام، 9/40 ساعت، 84/79 میلی گرم پتاس بر گرم روغن و 93/1 میلی اکی والان گرم اکسیژن بر کیلوگرم روغن محاسبه گردید. ترکیبات اسید چرب روغن استخرج شده به کمک امواج فراصوت و روش متداول سوکسله با استفاده از گاز کروماتوگرافی تحلیل و بررسی شد و مشخص گردید که به کارگیری امواج فراصوت تأثیر معنی داری در ترکیب اسیدهای چرب روغن کانولا نداشت . درصد استخراج و پایداری اکسایشی به طور محسوسی با امواج فراصوت نسبت به روش استخراج به کمک سوکسله افزایش یافت. با حلال ترکیبی هگزان به ایزوپروپانول نسبت به هگزان درصد استخراج و پایداری اکسایشی بیشتری به دست آمد.