نام پژوهشگر: فاطمه شاکر اردکانی
فاطمه شاکر اردکانی غلامحسین اعرابی
چکیده در منابع اسلامی(قرآن و روایات) بیش از هر امری، مسئله تربیت و سازندگی انسان به چشم می خوردو رشد معنوی انسان و رسیدن او به کمالات، از مهمترین برنامه های انبیاء و کتاب های آسمانی بوده است و در این بین اصل امل و تمنی از اهمیت بسزایی بر خوردار است طوری که تنها با شناخت و ارزیابی هوشمندانه می توان آینده ای روشن را ترسیم کرد و به زندگی جهت داد چرا که آرزوی هر انسان،ارتباط مستقیمی با روح و روان او دارد و به خوبی نشانگر عالم درون اوست. جایگاه این موضوع تا آنجاست که یکی از بهترین راه های شناخت هر فرد، شناخت آمال اوست. این پدیده علاوه برتاثیر شگرف آن در شخصیت و سرنوشت انسان، اصلی ترین عامل برا ی ایجاد پیشرفت و تکامل در جوامع بشری است و با حذف آن از وجود انسان، شاهد رکود گسترده در همه ابعاد اجتماع خواهیم بود. از همین رو در روایات، آرزو و به تعبیر عرب امل،به عنوان نعمت و رحمتی ازجانب خداوند در نهاد بشر قرار داده شده است.به همین منظور در این تحقیق سعی شده است با مراجعه به آیات قرآن و روایات معصومین و منابع تفسیری و حدیثی و کتب اخلاقی و تربیتی به تبیین و تشریح موضوع بپردازیم. بنابراین آرزو را باید همان خواسته های درونی و تمایلات قلبی انسان دانست که با عشق و انگیزه قوی همراه است. در صورتی که خواسته های قلبی انسان اموری متعالی باشد، چنین آرزوهایی سازنده و شایسته است که سعی و تلاش و توکل و صبرو اخلاص از جمله عوامل دستیابی به آرزوهای مثبت و سازنده می باشند. از برترین مراتب و مصادیق این نوع آرزوها،آرزوی لقاء الله و عمل صالح می باشد که از دید قرآن به عنوان خیر امل معرفی می شود و تلاش وتحرک و آبادانی، آرامش، بهره مندی از نعمات،تقویت روحیه، پیشرفت و موفقیت از آثار مترتب بر آرزوهای سازنده می باشد. در مقابل و از دیدگاه قرآن آرزویی که انسان را مشغول و عمر انسان را بیهوده تلف کند مذموم ونکوهش شده، به مثابه الهاء امل دانسته شده است. جهالت و حب دنیا نیز، از مهمترین اسباب آرزوهای مخرب وطولانی به شمار می آیند که با کوتاهی آرزو، یاد مرگ، کسب معرفت و شناخت،تقوا ،بی توجهی به دنیا و بی اعتباری آن باید به مقابله پرداخت. از جمله پیامدهای این آرزوها می توان به قساوت قلب، غفلت ، فریب، زوال عقل، منشا گناه وفساد عمل،تسویف در عمل، اضلال دین خدا اشاره کرد. کلید واژه: آرزو، آرزوهای سازنده، آرزوهای مخرب، قرآن، روایات.