آنفلوانزا یک بیماری بسیار واگیر ویروسی است که در پرندگان، انسان و سایر پستانداران مشاهده می شودو لذا کنترل این بیماری دارای اهمیت خاصی می باشد. واکسیناسیون علیه ویروس آنفلوانزا تحت تیپ h9n2 یکی از این راهکارهای کنترلی می باشد و برای این منظور واکسن های متعددی ساخته شده است و واکسیناسیون طیور با واکسن های روغنی غیر فعال برای کنترل ویروس های آنفلوانزای پرندگان بخصوص ویروس های با بیماریزایی ملایم در سال های اخیر در حال افزایش است. در حال حاضر روغن هایی که در واکسن های تجاری بعنوان ادجوانت استفاده می شوند روغن های معدنی هستند و اینها اغلب با رها سازی تدریجی آنتی ژن واکسن عمل می کنند و نقشی در ایمنی زایی ندارند و در عین حال مضراتی نیز دارند از جمله، باقی ماندن در بافت که ممکن است باعث واکنش های شدید بافتی شود، همینطور به نظر می رسد سرطان زا باشند و همچنین 42 روز طول می کشد تا جذب شوند. لذا محققان در تلاش هستند روغن های گیاهی را که قابل سوخت و ساز است و مضرات فوق را ندارند جایگزین روغن های معدنی در واکسن ها نمایند. با در نظر گرفتن آنچه که گفته شد، در مطالعه حاضر، ایمنی زایی مخلوط عصاره میوه های انجیر و زیتون و نیز مخلوط این ها با نانوسلنیوم به همراه ویروس غیرفعال آنفلوانزا تحت تیپ h9n2 بررسی شد. عصاره های متانولی و هگزانی هر دو میوه استخراج شده و بررسی ها در طی دو مطالعه بر روی 130 قطعه جوجه گوشتی انجام شد. گروه های مورد ارزیابی در این مطالعه عبارت بودند از: 1)انجیر، زیتون و ویروس غیرفعال 2)انجیر، زیتون، نانوسلنیوم و ویروس غیرفعال 3)ویروس غیرفعال به همراه محلولpbs 4)گروه واکسن تجاری 5)گروهی که هیچ ماده ای دریافت نکرد. اگرچه مخلوط ها و امولسیون های تهیه شده تا حدودی توانستند که موجب ایجاد ایمنی شوند، ولی نتوانستند مانع از عفونت و پاسخ آنامنستیک در پرنده شوند و این درحالی بود که واکسن تجاری ایمنی مناسب تری را ایجاد نمود. با توجه به نتایج به نظر می رسد نتوان از مخلوط عصاره های متانولی و هگزانی حاصل از میوه های انجیر و زیتون به عنوان ادجوانت در تهیه واکسن آنفلوانزای طیور استفاده کرد ولی در این میان نانوسلنیوم شاید بتواند به عنوان یک عنصر موثر فرعی در ترکیب ادجوانت ها مطرح باشد.

آنفلوانزا یک بیماری بسیار واگیر ویروسی است که در پرندگان، انسان و سایر پستانداران مشاهده می شود؛ بنابراین کنترل این بیماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. واکسیناسیون علیه ویروس آنفلوانزا تحت تیپ h9n2 یکی از این راهکارهای کنترلی می باشد؛ که برای این منظور واکسن های متعددی ساخته شده است. واکسیناسیون طیور با واکسن های روغنی غیر فعال برای کنترل ویروس های آنفلوانزای پرندگان بخصوص ویروس های با بیماریزایی ملایم در سال های اخیر در حال افزایش است. امروزه روغن هایی که در واکسن های تجاری بعنوان ادجوانت استفاده می شوند، روغن های معدنی هستند. این روغن ها دارای معایبی مانند: عدم ایمنی زایی، زمان زیادی (42 روز) طول می کشد تا جذب شوند؛ که باقی ماندنشان در بافت ممکن است باعث واکنش های شدید بافتی شود؛ همچنین سرطان زایی آن ها نیز مورد بحث است. لذا محققان در تلاش هستند روغن های گیاهی را که قابل سوخت و ساز است و مضرات فوق را ندارند جایگزین روغن های معدنی در واکسن ها نمایند. با در نظر گرفتن آنچه که گفته شد، در مطالعه ی حاضر، ایمنی زایی عصاره ی میوه های انجیر و زیتون به همراه ویروس غیرفعال آنفلوانزا تحت تیپ h9n2 بررسی شد. عصاره های متانولی و هگزانی هر دو میوه استخراج شده و بررسی ها در طی دو مطالعه بر روی 130 قطعه جوجه ی گوشتی انجام شد. گروه های مورد ارزیابی در این مطالعه عبارت بودند از: 1)انجیر و ویروس غیرفعال 2) زیتون و ویروس غیرفعال 3)ویروس غیرفعال به همراه محلولpbs 4)گروه واکسن تجاری 5)گروهی که هیچ ماده ای دریافت نکرد. اگرچه مخلوط ها و امولسیون های تهیه شده تا حدودی توانستند که موجب ایجاد ایمنی شوند، ولی نتوانستند مانع از عفونت و پاسخ آنامنستیک در پرنده ها شوند؛ این درحالی بود که واکسن تجاری ایمنی مناسب تری را ایجاد نمود. با توجه به نتایج به نظر می رسد که نتوان از عصاره های متانولی و هگزانی حاصل از میوه های انجیر و زیتون به عنوان ادجوانت در تهیه واکسن آنفلوانزای طیور استفاده کرد.

آنفلوانزای پرندگان یک بیماری واگیر ویروسی است که در طیف وسیعی از پرندگان اهلی و وحشی، انسان و برخی دیگر از پستانداران دیده می شود. کنترل این بیماری اهمیت زیادی داشته و واکسیناسیون علیه ویروس آنفلوانزای تحت تیپ h9n2 یکی از راه های کنترلی این بیماری است، به همین دلیل چندین نوع واکسن تولید شده و واکسن امولسیون روغنی در طیور برای کنترل آنفلوانزای پرندگان (به ویژه آنفلوانزای پرندگان با بیماری زایی پایین) در حال افزایش است. در این مطالعه، تاثیر عصاره هگزانی دانه انار و انگور در ترکیب با ویروس آنفلوانزای غیر فعال h9n2 بر روی ایمنی پرندگان مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور 100 قطعه جوجه گوشتی یکروزه راس بطور کاملا تصادفی به پنج گروه 20 قطعه ای تقسیم گردید، در سن 14 روزگی پرنده های گروه اول مخلوط عصاره هگزانی دانه انار و ویروس غیرفعال شده h9n2، گروه دوم مخلوط عصاره هگزانی دانه انگور و ویروس غیرفعال h9n2، گروه سوم مخلوط pbs و ویروس غیرفعال h9n2 و گروه چهارم واکسن تجاری آنفلوانزا را دریافت کرد و گروه آخر که هیچ ماده ای دریافت نکرد و به عنوان گروه شاهد در نظر کرفته شد. پس از گذشت سه هفته از زمان واکسیناسیون، گروه شاهد و گروههای موردمطالعه با ویروس زنده آنفلوانزای پرندگان به روش داخل چشمی چالش داده شدند. نمونه خون قبل از واکسیناسیون و در سن 14 روزگی و همچنین در فواصل 1، 2 و 3 هفته پس از واکسیناسیون گرفته شده و عیار آنتی بادی علیه آنفلوانزای پرندگان تحت تیپ h9n2 با روش hi تعیین شد. علائم بالینی قبل و بعد از چالش مورد بررسی قرار گرفت. دو هفته بعد از چالش نیز از جوجه ها خونگیری شد و عیار آنتی بادی آن علیه آنفلوانزای پرندگان تعیین گردید و تیتر آنتی بادی و پاسخ آنامنستیک مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش مشاهده شد که ایمنی زایی واکسن به همراه ادجوانت های روغنی دانه انار و انگور در جوجه ها در حدی نبود که بتواند از بیماری زایی ویروسهای تلقیح شده جلو گیری کرده، ایمنی لازم را بوجود آورده و مانع از پاسخ آنامنستیک شود. از اینرو مخلوط عصاره هگزانی دانه های انگور و یا انار را نمی توان به عنوان یک ادجوانت توصیه نمود، در حالی که واکسن تجاری بخوبی توانست مانع از عفونت و به تبع آن مانع از پاسخ آنامنستیک گردد.

استرس اکسیداتیو یکی از عوامل مهم بروز بسیاری از آسیب ها و بیماریها در انسان و حیوانات مختلف محسوب می شود. این پدیده به علت عدم تعادل بین اکسیدانها و آنتی اکسیدانها و به تبع آن تشدید تولید رادیکالهای آزاد اکسیژن و نیتروژن و تخریب ساختار و عملکرد ماکرومولکولهایی از قبیل dna، پروتئین و لیپیدها در بدن رخ می دهد. تحقیقات اخیر نشان داده است که میوه گیاه rosa canina دارای خاصیت آنتی اکسیدانی قوی بوده و این گیاه در درمان بسیاری از بیماریها از جمله بیماریهای التهابی و در تقویت سیستم ایمنی بسیار موثر می باشد. همچنین امروزه از لوامیزول در دوز کم جهت تقویت سیستم ایمنی و در دوز بالا جهت انگل کشی در طیور استفاده می شود. در این تحقیق اثر دوز کم و دوز زیاد لوامیزول به تنهایی و مصرف همزمان آن با عصاره هیدروالکلی rosa canina بر سیستم آنتی اکسیدانی آنزیمی (کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز) و میزان پراکسیداسیون لیپیدی، اسیداوریک و توتال آنتی اکسیدان سرم جوجه های گوشتی بررسی شد. جهت این عمل تعداد 75 جوجه گوشتی 10 روزه به 8 گروه مختلف a (گروه کنترل)، b (گروه لوامیزول mg/kg2)، c(گروه لوامیزول mg/kg40)، d (گروه روزاکانینا mg/kg250)، e (گروه لوامیزولmg/kg2+روزا کانینا mg/kg250)، f (گروه لوامیزولmg/kg40+روزا کانینا mg/kg250)، g (گروه لوامیزولmg/kg2+روزا کانینا mg/kg500)، h (لوامیزولmg/kg40+روزا کانینا mg/kg500) تقسیم شدند. پس از تیمار در 20 روزه گی از تمام جوجه های گوشتی خونگیری و سرم آن جهت انجام آزمایش جداگردید. نتایج نشان داد که تجویز جداگانه لوامیزول و عصاره هیدروالکلی به تنهایی بر میزان آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز سرم تاثیر معنی داری نداشت اما تجویز همزمان این دو ترکیب بخصوص در غلظت (لوامیزولmg/kg40+روزا کانینا mg/kg250) باعث افزایش معنی داری در مقادیر هر یکی از این آنزیم ها در سرم جوجه های گوشتی گردید. بیشترین میزان قدرت آنتی اکسیدانی تام و کمترین میزان پراکسیداسیون لیپیدی در سرم جوجه های گوشتی گروه f مشاهده شد. با توجه به نتایج اخذ شده از این تحقیق می توان نتیجه گرفت که تجویز همزمان عصاره هیدرو الکلی روزا کانینا (دوز mg/kg 250) و لوامیزول در غلظت های mg/kg2 و mg/kg 40) می تواند به عنوان غلظت بهینه جهت تقویت سیستم آنتی اکسیدانی جوجه های گوشتی مورد استفاده قرار گیرد.

: یکی از عوامل آنفلوانزای پرندگان سروتیپ h9n2 ویروس آنفلوانزای پرندگان، با بیماریزایی ملایم است که طی سالهای 1999-1994 در دنیا منتشر شد. در ایران در سال 1377 هجری شمسی برای اولین بار از منطقه تهران و قزوین شناسایی شد. با توجه به تلاش برای ساخت واکسن های آنفلوانزا با قدرت ایمنی زایی بالا، برای مقابله با شیوع وگسترش ویروس آنفلوانزای طیور در این مطالعه تاثیر نانو سلنیم، بر ایمنی زایی ویروس غیر فعال آنفلوانزای پرندگان تحت تیپ(h9n2) مورد بررسی قرار گرفت. در حال حاضر موادی که در واکسن های تجاری بعنوان ادجوانت استفاده می شوند، روغن های معدنی هستند که اکثرا موجب رها شدن تدریجی آنتی ژن واکسن می شوند و علاوه بر اینکه نقشی در ایمنی زایی ندارند، مضراتی را نیز در بر دارند از جمله، باقی ماندن در بافت که ممکن است باعث واکنش های شدید بافتی شود. همینطور به نظر می رسد برای انسان مضر باشند چون حدودا 42 روز طول می کشد تا از بافت خارج شوند . لذا محققان درتلاش هستند مواد دیگری را که قابل سوخت و ساز باشند یا مضرات فوق را نداشته باشند، جایگزین سازند. برای این تحقیق 100 قطعه جوجه ی یک روزه نژاد راس، به طور کاملا تصادفی به 5 گروه 20 قطعه ای تقسیم گردید : گروه اول واکسن تهیه شده با نانو سلنیم ،گروه دوم ویروس کشته و نانوسلنیم به صورت جداگانه تزریق شد ،گروه سوم واکسن تجاری را دریافت کرد، گروه چهارم ویروس کشته شده بتنهایی تزریق شد و گروه پنجم شاهد بود و واکسنی دریافت نکرد. زمان واکسیناسیون 14روزگی پرنده بود. بعد از گذشت سه هفته از زمان واکسیناسیون گروه شاهد و گروههای درمانی با ویروس زنده ی آنفلوانزای پرندگان به روش داخل چشمی چالش داده شدند. قبل و بعد از چالش از جوجه ها در چند نوبت خون گیری به عمل آمد تا با روش ممانعت ازهماگلوتیناسیون، عیار آنتی بادی علیه آنفلوانزای پرندگان تعیین شود. اگر چه مخلوط ها و امو لسیون های فوق تا حدودی توانستند در بالا بردن ایمنی نسبت به ویروس آنفلوانزای پرندگان موثر باشند، ولی نتوانستند مانع از عفونت و پاسخ آمناستیک در پرنده شوند . ولی ممکن است بتوان نانو سلنیوم را به عنوان ماده ای موثر در ترکیب اجوانت مد نظر داشت .

کلی باسیلوز یکی از مهمترین بیماری های باکتریایی است که صنعت طیور در جهان از جمله ایران را درگیر می کند. کلی سپتی سمی از شدیدترین تظاهرات کلی باسیلوز پرندگان به شمار می آید. عامل آن اشریشیا کلی است که موجب تورم کیسه های هوایی و بدنبال آن پریکاردیت و پری هپاتیت می شود. سن ابتلا معمولاً بین 12-4 هفتگی است. میزان ابتلا ممکن است بین 50 درصد برسد و میزان مرگ و میر معمولاً 6-5 درصد می باشد. جوجه های مبتلای بهبود یافته کاهش وزن دارند(84 گرم در هر پرنده) که با توجه به سن ابتلا ضرر اقتصادی شدیدی را بدنبال خواهد داشت. در کشور کانادا 43 درصد لاشه های حذفی طیور در کشتارگاهها مربوط به این بیماری است و در سوئیس مهمترین عامل عفونی است که منجر به حذف جوجه های فرآوری شده می شود. روش مناسب و کاملی برای کنترل بیماری های تنفسی وجود ندارد و کنترل بیماری با دارو گران و هزینه بر است و همیشه روش موثری نیست. طی مطالعه ای در ایران، مشخص شده است که عامل بیماری کلی باسیلوز طیور نسبت به داروی انروفلوکساسین و حتی لینکواسپکتیت به ترتیب 11/78 درصد و 68/74 درصد مقاوم است. پیشگیری از بیماری های عفونی از طریق واکسیناسیون روش موثری در محافظت طیور از ابتلا به بیماری ها است که در مورد برخی از بیماری ها از جمله وبای مرغان، سالهاست که در برخی کشورها به کار می رود. با توجه به اینکه پیشگیری از کلی باسیلوز بوسیله ایجاد ایمنی، هدف واقعی بوده است، لذا برای پیشگیری از عفونتهای ناشی از کلی باسیلوز در طیور و همچنین دامها، واکسن های مختلف تهیه و مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. دب و هری در سال 1976 تاثیر پنج نوع واکسن کشته شده با فرمالین، حرارت، الکل، استن و فرمالین دارای ماده کمکی آلم را که از سروتیپ o78:k80 تهیه کرده بودند، در جوجه های گوشتی به کار بردند.آنفلوانزا یک بیماری بسیار واگیر ویروسی است که در پرندگان، انسان و سایر پستانداران مشاهده می شود. تحت تیپ h9n2 آنفلوانزای پرندگان که ویروس با بیماریزایی ملایم است طی سالهای 1999-1994 در دنیا منتشر شد. در ایران اولین بار در سال 1377 هجری شمسی از منطقه تهران و قزوین و در سال دوم از کلیه استان های کشور بجز گیلان، مازندران، گلستان و اردبیل گزارش گردید و در حال حاضر بومی کشور شده است. تکامل سروتیپ h9n2 ، ارتباط ژنتیکی با تحت تیپ h5n1 ویروس آنفلوانزای پرندگان، که می تواند طیور و انسان را آلوده کند و همچنین جداسازی ویروس های h9n2 از انسان، بر اهمیت کنترل ویروس های h9n2 در طیور تاکید می کنند. با توجه به اهمیت پیشگیری دو بیماری مذکور، در این مطالعه از مخلوط سه سروتیپ o78:k80، o2:k1 و o1:k1 اشریشیا کلی که با اولتراسونیکاتور غیرفعال شده و ویروس h9n2 آنفلوانزای پرندگان که با فرمالین غیر فعال شده به همراه ادجوانت آلوم واکسن تهیه و در 160 قطعه جوجه گوشتی مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. تاثیر واکسن تهیه شده بر ایمنی زایی با بررسی صفاتی مانند وزن بدن، غذای مصرفی؛ ضریب تبدیل غذایی، درصد تلفات، جداسازی باکتری، مطالعه سرولوژی، نشانه های بالینی و کالبد گشایی مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهد گرفت.

مقدمه ویروس آنفلوانزا بدلیل تغییرات آنتی ژنیک بین ویروس های ناحیه تنفسی منحصر بفرد است. این جهش ها تولید واکسن و داروهای ضد ویروس موثر را بی نهایت مشکل کرده است. امروزه داروهای ضد ویروس متعددی وجود دارد و از آنجایی که مقاومت به این داروها روز به روز بیشتر می شود، مصرف این داروها نیز عوارض جانبی شدید و کارایی بالینی محدودی را به دنبال دارد. با توجه به مقاومتهای روز افزون دارویی به داروهای ضد ویروسی، اهمیت طب گیاهی و بررسی اثرات ضد میکروبی گیاهان و شناسایی و به کارگیری آنها در امور درمان باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. برای نیل به این هدف و رسیدن به پاسخ مطلوب و به جهت ارزان و در دسترس بودن گیاهان سنتی و نیز تداوم تحقیقاتی که اخیرا در این زمینه شروع شده، شناسایی مواد ضد آنفلوانزای مناسب ضروری می باشد. با توجه به مطالعات انجام گرفته در این زمینه، مشخص گردیده که ترکیب سولفوره سیر که اصطلاحا آلیسین نامیده می شود خاصیت ضد میکروبی دارد؛ از طرفی خاصیت ضد ویروسی موجود در سیر وابسته به mannose-specific lectin بوده که با اتصال به گلیکان ها مانع ورود ویروس به داخل سلول می شود. لذا در این مطالعه اثرات ضد ویروسی عصاره آبی گیاه سیر بر روی ویروس آنفلوانزای پرندگان تحت تیپ h9n2 مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش کار این بررسی در طی دو مطالعه جداگانه و جمعا بر روی 178 عدد تخم مرغ جنین دار با رقت های متفاوت از عصاره آبی سیر انجام گرفت. گروه های مورد ارزیابی در هر مطالعه شامل: گروه a) بررسی خاصیت ضد ویروسی سیر در خارج از تخم مرغ جنین دار (in vitro) و b) بررسی خاصیت ضد ویروسی سیر در داخل تخم مرغ جنین دار (in vivo) بوده و هرکدام از گروه ها شامل 3 گروه آزمایشی با رقت های متفاوت از عصاره سیر و یک گروه کنترل بود. در گروهی که خاصیت ضد ویروسی سیر در خارج از تخم مرغ جنین دار بررسی شد؛ میزان 1/0 میلی لیتر از مخلوط عصاره آبی سیر با رقت های مختلف (شامل رقت های 1/0، 01/0 و 001/0) و ویروس آنفلوانزا با رقت 1/0 به فواصل زمانی 1، 8 و 24 ساعت به فضای آلانتوئیک تخم مرغ ها تلقیح شد. در گروهی که بررسی خاصیت ضد ویروسی سیر در داخل تخم مرغ انجام گرفت؛ میزان 1/0 میلی لیتر از ویروس آنفلوانزا (با عیار ha برابر 6) داخل فضای آلانتوئیک تلقیح شد، سپس رقت های مختلف از عصاره آبی سیر به فواصل زمانی 1، 8 و 24 ساعت به میزان 2/0 میلی لیتر به فضای آلانتوئیک تخم مرغ ها تلقیح شد. معیارهای ارزیابی تاثیر عصاره بر روی ویروس آنفلوانزا؛ بررسی تکثیر ویروس درمان شده با عصاره آبی سیر در تخم مرغ جنین دار با آزمایش هماگلوتیناسیون و درصد تلفات جنین بود. نتایج در گروهی که خاصیت ضد ویروسی سیر در خارج از تخم مرغ جنین دار بررسی شد، تلفات جنین ها در تخم مرغ های گروه 24 ساعت دیرتر از سایر گروه ها اتفاق افتاد و بالاترین عیار آزمایش ha نیز در این گروه و بخصوص با رقت های کمتر (1/0 و 01/0) بود. به گونه ای که عیار آزمایش ha در این گروه از عدد 08/5 در گروه کنترل به عدد 1/7 در گروه 24 ساعت افزایش یافته است. در گروهی که خاصیت ضد ویروسی سیر در داخل تخم مرغ جنین دار بررسی شد نیز تلفات جنین ها در تخم مرغ های گروه 24 ساعت دیرتر از سایر گروه ها اتفاق افتاد ولی عیار آزمایش ha در مطالعه دوم این موضوع را اثبات نکرد. بحث و نتیجه گیری با توجه به نتایج بدست آمده و با توجه به این نکته که این مطالعه بر روی عصاره خام سیر انجام گرفت و ماده موثره آن جداسازی نشد، مشخص گردید که عصاره آبی سیر در هر دو گروه بخصوص در گروهی که بررسی خاصیت ضد ویروسی سیر در خارج از تخم مرغ جنین دار انجام پذیرفت، توانسته بر روی ویروس آنفلوانزا و بویژه در طولانی مدت (24 ساعت) اثر گذاشته و با کاهش تعداد اولیه ویروس، این فرصت را به جنین داده تا زنده بماند و با رشد خود تکثیر ویروس را افزایش دهد و از طرفی باعث شده تا تلفات در این گروه نیز دیرتر رخ دهد.

کلی باسیلوز به تعدادی از عفونت های موضعی یا سیستمیک گفته می شود که توسط اشریشیا کلی ایجاد می گردند و خسارات زیادی به صنعت طیور وارد می کند. درمان بیماری کلی باسیلوز از طریق تجویز آنتی بیوتیکها صورت می گیرد که سبب تحمیل هزینه های سنگین به تولید کنندگان و افزایش مقاومت میکروبی و کاهش کیفیت گوشت می شود. واکسیناسیون به عنوان موثرترین راه کنترل این بیماری مطرح است. بیماری آنفلوانزای پرندگان یک بیماری ویروسی عفونی است که مشکلات وسیعی در سطح جهانی ایجاد می کند. برای پیشگیری از این بیماری از مدت ها پیش واکسن غیر فعال در تعدادی از کشورها از جمله ایران استفاده می شود. بدیهی است کاربرد دو واکسن آنفلوانزا و کلی باسیلوز بصورت جداگانه ضمن اینکه هزینه بر است استرس بیشتری هم ایجاد می کند. حال در چنین شرایطی اگر امکان استفاده همزمان دو واکسن در یک واکسن امکان پذیر باشد از نظر اقتصادی اهمیت بسیاری خواهد داشت و امکان جلوگیری از ابتلا جوجه ها به هر دو بیماری با یک بار واکسیناسیون فراهم خواهد شد. بدین ترتیب هدف از این مطالعه، مقایسه ایمنی زایی باکتری حرارت دیده و سونیکه اشریشیا کلی و سروتیپ h9n2 ویروس آنفلوانزای پرندگان برای ایجاد ایمنی همزمان علیه دو بیماری در جوجه های گوشتی است. برای تهیه واکسن، چالش و انجام آزمایش hi، ابتدا ویروس آنفلوانزا a/chicken/iran/zmt-101(101)/98(h9n2) در داخل تخم مرغ های جنین دار 9 روزه تکثیر داده شد. سپس تیتر ویروس با آزمایش ha تعیین شد. به منظور تهیه واکسن آنفلوانزا، مایع آلانتوئیک حاوی ویروس آنفلوانزا h9n2 با فرمالین 0/1 درصد غیر فعال شد. در ادامه از ویروس غیر فعال شده مذکور برای تهیه واکسن آنفلوانزا و واکسن دوگانه آنفلوانزا و باکتری های حرارت دیده اشریشیا کلی پرندگان و واکسن دوگانه آنفلوانزا و باکتری های سونیکه اشریشیاکلی پرندگان استفاده شد. برای تهیه واکسن آنفلوانزا همراه ویروس غیر فعال شده ادجوانت آلوم استفاده شد. برای تهیه واکسن دو گانه از 3 سروتیپ شایع و بیماری زای اشریشیا کلی که شامل o1k1، o2k1 و o78k80 بود استفاده شد. به منظور تهیه واکسن سونیکه، پس از کشت و یکسان سازی کدورت با لوله شماره 10 مک فارلند ( معادل109× 3 باکتری در هر میلی لیتر سوسپانسیون ) ، 3 سروتیپ o1k1، o78k80 و o2k1 به ترتیب با نسبت های 5، 45 و 50 درصد مخلوط شدند. در ادامه، با استفاده از دستگاه هموژنایزر اولتراسونیک 3 سروتیپ موجود در سوسپانسیون به مدت 20 دقیقه در کنار حمام یخ سونیکه شد. برای غیر فعال کردن نهایی باکتری از فرمالین 0/1 درصد استفاده شد. پس از مخلوط کردن باکتری با ویروس غیرفعال شده h9n2، ادجوانت آلوم اضافه شد. برای تهیه واکسن حرارت دیده، 3 سروتیپ باکتری با نسبت های ذکر شده در بالا مخلوط شد، برای غیرفعال سازی، سوسپانسیون تهیه شده به مدت 0/5 ساعت در دمای 70 درجه در بن ماری قرار داده شد. لازم به ذکر است مقدار ویروس مورد استفاده در هر سه واکسن برابر بود. در این مطالعه 200 قطعه جوجه گوشتی یک روزه نژاد راس، خریداری شد. جوجه ها به طور کاملا تصادفی، به 4 گروه 20 قطعه ای (گروههای کنترل) و 3 گروه 40 قطعه ای ( گروههای درمانی و کنترل) تقسیم شدند. در روز 15 پرورش، به گروههای 1 و 7 سرم فیزیولوژی، به گروه 2 واکسن یگانه آنفلوانزا، به گروه 3 و 6 واکسن دوگانه آنفلوانزا و کلی باسیلوز (سونیکه)، و به گروههای 4 و 5 واکسن دوگانه آنفلوانزا و کلی باسیلوز (حرارت دیده) به میزان 0/5 میلی لیتر به صورت زیر جلدی در ناحیه پشتی گردن تزریق شد. در 36 روزگی جوجه های گروه 5، 6 و 7 با ویروس آنفلوانزای h9n2، و سوسپانسیون سه سروتیپ اشریشیا کلی چالش داده شد. میزان ابتلا، علائم بالینی، مرگ ومیر و نشانه های کالبدگشایی، وزن بدن، غذای مصرفی، ضریب تبدیل غذایی، درصد تلفات، عیار آزمایش میکروآگلوتیناسیون علیه آنتی ژن o و عیار آزمایش hi ویروس آنفلوانزا، جداسازی باکتری، از 14 روزگی بصورت هفتگی برای مطالعه ایمنی زایی واکسن های مورد نظر بررسی شد. مقایسه گروه های درمانی و گروه های کنترل نشان داد واکسن تاثیر منفی در رشد پرندگان ندارد. همچنین مشخص شد مخلوط آنتی ژن های ویروس و باکتری اشریشیا کلی در ایجاد ایمنی علیه بیماری آنفلوانزا و کلی سپتی سمی تداخلی ایجاد نمی کند. در نهایت به نظر می رسد واکسن های دوگانه بویژه واکسن دوگانه سونیکه علیه هر دو بیماری ایمنی ایجاد می کند.

ویروس آنفلوانزا بدلیل تغییرات آنتی¬ژنیک بین ویروس های ناحیه تنفسی منحصربفرد است. این جهش¬ها تولید واکسن و داروی موثر را بی¬نهایت مشکل کرده است. بنابراین شناسایی مواد ضد¬آنفلوانزای مناسب ضروری است. با توجه به خاصیت ضد ویروسی پیاز در این مطالعه تاثیر عصاره آبی پیاز بر روی ویروس آنفلوانزای پرندگان تحت تیپ h9n2 در خارج از تخم مرغ جنین¬دار و در داخل تخم مرغ جنین¬دار آلوده مورد مطالعه قرار گرفت. معیارهای ارزیابی تاثیر عصاره بر روی ویروس آنفلوانزا؛ بررسی تکثیر ویروس درمان شده با عصاره آبی پیاز در تخم مرغ جنین دار با آزمایش هماگلوتیناسیون و همچنین نشانه های بالینی جنین و مرگ آن می¬باشد. پیاز با نام علمی allium cepa بزرگ¬ترین و مهم¬ترین جنس خانواده alliacae با 450 گونه است. پیاز بطور گسترده تقریبا در تمام کشورها کشت می¬شود. این گیاه غنی از پروتئین، کربوهیدرات، سدیم، پیاز و فسفر است. در طب سنتی از آن برای درمان عفونت های روده¬ای استفاده شده است. پیاز دارای فعالیت بیولوژیک متعددی است از جمله واجد خاصیت ضد باکتری، ضد ویروس، ضد قارچ، آنتی¬اکسیدان، ضد سرطان، تقویت کننده سیستم ایمنی و فعالیت پروبیوتیک می¬باشد. گفته می¬شود فعالیت¬های دارویی پیازها عمدتا بعلت داشتن مقدار زیادی ترکیبات ارگانو¬سولفور است. ترکیبات اولیه سولفور در پیاز s-alkyl-l- cysteine sulphoxides(acsos) می باشد، از جمله allicin ؛ همین ترکیبات علاوه بر داشتن خصوصیات بیولوژیک باعث بو و طعم در پیاز و سیر می شود. مطالعه در دو بخش in vivo و in vitro انجام گرفت. در مطالعه in vivo ترکیب0/1 mlعصاره آبی پیاز قرمز و زرد به همراه ویروس طی ساعات 2، 8، 24 به داخل حفره آلانتوئیک تخم مرغ جنین دار 9 روزه تلقیح شد و با گروه شاهد مقایسه گردید. در مطالعه in vivo ابتدا 0/1 ml از ویروس آنفلوانزا به تمامی گروه-های تخم مرغ تلقیح شد، سپس 0/1 ml از عصاره های آبی پیاز قرمز و زرد در گروه های مجزا در ساعات 1، 6، 24 به تخم مرغ ها تلقیح شد. مقایسه تیتر ha و میزان مرگ و میر در گروه شاهد و گروهی که مخلوط عصاره پیاز و ویروس دریافت کردند نشان داد که پیاز دارای خاصیت ضد ویروسی است که منجر به افزایش زنده مانی جنین و مقاومت آن در مقابل ویروس می شود. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، هر در نوع عصاره آبی پیاز زرد و قرمز دارای خاصیت ضد ویروسی بوده و منجر با افزایش مقاومت جنین در مقابل ویروس و افزایش مدت زنده مانی جنین می شود

کلی باسیلوز یکی از مهمترین بیماری های باکتریایی است که صنعت طیور در تمام دنیا درگیر آن می باشد و در ایران نیز بسیار شایع است و با ایجاد تلفات، کاهش رشد و کاهش کیفیت گوشت خسارات سنگینی را به صنعت مرغداری و کشور وارد می کند. درمان این بیماری از طریق تجویز آنتی بیوتیک ها صورت می گیرد که علاوه بر تحمیل هزینه های سنگین به تولیدکنندگان باعث افزایش مقاومت میکربی و کاهش بهره برداری از پرورش طیور و کیفیت گوشت نیز می گردد. یکی از راه های موثردر پیشگیری از کلی باسیلوز، واکسیناسیون می باشد. در این مطالعه از مخلوط سه سروتیپ o78:k80، o2:k1 و o1:k1 اشریشیا کلی سونیکه به همراه ادجوانت آلوم واکسن تهیه و در 96 قطعه جوجه گوشتی، ایمنی متقاطع آن مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه واکسن مورد نظر از مخلوط سه سروتیپ o78:k80، o2:k1 و o1:k1 اشریشیا کلی (غیرفعال شده بوسیله اولتراسونیک) و با افزودن ادجوانت آلوم به عنوان ماده کمکی تهیه شد. جهت ارزیابی ایمنی زایی واکسن تهیه شده، تعداد 96 قطعه جوجه گوشتی نژاد راس انتخاب و بصورت کاملا تصادفی به چهار گروه شامل 1) گروه واکسینه چالش داده شده با o26، 2)گروه واکسینه چالش داده شده با o78، 3) گروه غیرواکسینه چالش داده شده با o26، 4) گروه غیرواکسینه چالش داده شده با o78 تقسیم شدند. در سن 14 روزگی مقدار 5/0 سی سی از واکسن و سرم فیزیولوژی به دو گروه مشخص شده، به صورت زیر جلدی در ناحیه پشت گردن تزریق گردید. در سن 35 روزگی تمام گروه ها مورد چالش قرار گرفتند. بدین ترتیب که چالش با باکتری به صورت تزریق زیر جلدی در ناحیه پشت گردن به میزان 5/0 سی سی انجام گرفت. به منظور انجام آزمایش های سرم شناسی از ورید بالی جوجه های هر چهار گروه در بازه های زمانی قبل و بعد از واکسیناسیون و چالش، خونگیری انجام شد. تاثیر واکسن تهیه شده بر ایمنی زایی با بررسی صفاتی مانند وزن بدن، غذای مصرفی، ضریب تبدیل غذایی، درصد تلفات، جداسازی باکتری، مطالعه سرولوژی، نشانه های بالینی و کالبدگشایی که روزانه و بصورت منظم ثبت می شد، مورد بررسی قرار گرفت. پس از چالش، نشانه های تیپیک کلی باسیلوز از جمله کاهش شدید اشتها و کاهش میانگین وزن در گروه غیر واکسینه مشاهده گردید، افزایش وزن هفتگی در گروه واکسینه چالش داده شده با o78 بیشتر از سایر گروه ها بوده و وزن نهایی در گروه واکسینه چالش داده شده با o26 بیشتر از سایر گروه ها بود. ضریب تبدیل غذایی در گروه های واکسینه نیز کمتر از گروه های غیرواکسینه بود. با توجه به نتایج بدست آمده از این مطالعه می توان گفت که واکسن مورد استفاده، توانایی ایجاد ایمنی در برابر هر دو سروگروپ o78 و o26 را دارا بوده ولی ایمنی زایی بهتری در برابر سروگروپ o78 ایجاد می کند . در نهایت می توان به این نتیجه رسید که ایمنی متقاطع بین دو سروگروپ مطالعه شده وجود داشته ولی به اندازه ایمنی علیه سویه های همولوگ نمی باشد.

شیوع گسترده ی عفونت ناشی از باکتری اشریشیا کلی در طیور و درمان این بیماری با استفاده از آنتی بیوتیک ها باعث ایجاد خسارات اقتصادی و بهداشتی فراوان می شود. به علت حضور سویه های مقاوم این باکتری در برخی از موارد بیماری کلی باسیلوز، درمان کامل بیماری به وسیله ی آنتی-بیوتیک های رایج قابل انجام نیست. علاوه بر این، امروزه، به دلیل افزایش باقی مانده های دارویی آنتی بیوتیکی در گوشت و تخم مرغ، بهتر است از روش هایی مانند واکسیناسیون برای پیشگیری از بیماری های عفونی در پرندگان استفاده شود. در ایران برای پیشگیری از این بیماری از واکسیناسیون استفاده نمی شود. در این مطالعه از مخلوط سه سروتیپ o78:k80، o2:k1 و o1:k1 باکتری اشریشیا کلی غیر فعال شده توسط حرارت همراه با ادجوانت آلوم برای تهیه واکسن استفاده شد. 96 قطعه جوجه گوشتی نژاد راس به صورت تصادفی به صورت چهار گروه واکسینه و چالش داده شده با o78(سویه ی هومولوگ)، واکسینه و چالش داده شده با o26 (ســروگروپ هترولوگ)، غیرواکســینه و چالش داده شده با o78، غیرواکسینه و چالش داده شده با o26 تقسیم بندی شدند. در روز 14ام پرورش، واکسیناسیون به میزان 5/0 میلی لیتر به صورت زیرجلدی در ناحیه گردن صورت گرفت و در گروه-های غیرواکسینه به جای واکسن، از نرمال سالین استفاده شد. سپس در سن 35 روزگی، چالش مطابق گروه بندی،به میزان 5/0 میلی لیتر در ناحیه ی پشت گردن به صورت زیرجلدی انجام شد و ایمنی متقاطع ایجاد شده به وسیله ی این واکسن مورد مطالعه قرار گرفت. تاثیر واکسن تهیه شده بر ایمنی زایی متقاطع به وسیله ی بررسی صفاتی مانند میزان افزایش وزن بدن، ضریب تبدیل غذایی، میزان غذای مصرفی، درصد تلفات، مطالعه سرولوژیک، نشانه های بالینی و کالبدگشایی از جوجه های درگیر با بیماری و جداسازی باکتری مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. در بررسی صفات ذکر شده پس از چالش مشاهده شد که گروه های غیر واکسینه دچار کاهش اشتها و افت شدید مصرف غذا و کاهش وزن گیری شده اند. همچنین در کالبد گشایی موارد تلف شـده متعلق به گروه های غیرواکسینه، علایم مربوط به چهره بارز بیماری کلی باسیلوز مشاهده شد. در حالی که در گروه های واکسینه چالش داده شده با o78 و واکسینه چالش داده شده با o26 (سروگروپ هترولوگ) علایم درگیری بسیار خفیف تر بود. با در نظر گرفتن نتایج به دست آمده در این مطالعه، می توان بیان کرد که واکسن مورد مطالعه توانایی ایجاد ایمنی متقاطع را در جوجه های گوشتی داراست و می تواند از بروز بیماری کلی باسیلوز به صورت بالینی و سرولوژیکی جلوگیری کند ولی در صورت بررسی میانگین افزایش وزن می توان گفت که شدت ایمنی متقاطع ایجاد شده توسط این واکسن کمتر از ایمنی ایجاد شده علیه سویه ی هومولوگ است.