نام پژوهشگر: سارا یوسفی طایمه
سارا یوسفی طایمه حسام دهقانی
درک مکانیسم هایی که منجر به تمایز سلول های بنیادی اسپرماتوگونی و اووگونی به اسپرم و تخمک از طریق میوز می گردند، یک سوال اساسی در زیست شناسی تکوینی است. علی رغم پیشرفت های اخیر در فهم آغاز میوز در سلول های جنسیِ پستان داران، دانش ما در مورد مکانیسم های میوز در سلول های جنسی پرندگان بسیار محدود است. stra8 یک مارکر پیش میوزیِِ مورد نیاز برای القاء میوز است که به طور طبیعی فقط در تخمدان های جنینی پستان داران بیان می شود. تصور بر این است که آغاز میوز در تخمدان های جنینیِ پستان داران نیازمند اسید رتینوئیک برای القاء stra8 می باشد. در حالی که در بیضه های جنینی به دلیل فعالیتِ آنزیم تجزیه کننده ی اسید رتینوئیک (cyp26b1)، میوز اتفاق نمی افتد و منجر به تأخیر افتادن میوز تا بعد از تولد می شود. مطالعات جدیدتر در این رابطه نشان داده اند که در پستان داران cyp26b1 دارای نقش کلیدی در مهار آغاز میوز در سلول های جنسی است. زمان آغاز میوز در سلول های جنسیِ گنادهای جنینی جوجه همانند پستان داران دارای دو شکلی جنسی است. سلول های جنسی فقط در قشر تخمدان چپ (که فاقد بیان cyp26b1 است) وارد میوز می شوند و سلول های جنسی در بیضه ها و تخمدان راست (دارای بیان cyp26b1) در دوران جنینی میوز را آغاز نمی کنند. به منظور روشن شدن نقش cyp26b1 در تنظیم وابسته به جنس آغاز میوز در جوجه، گنادهای جنینی جوجه ی 5/10 روزه جدا و در حضور کتوکونازول (مهار کننده ی cyp26b1) به مدت 6 روز کشت داده شدند. سپس پیشرفت میوز در سلول های جنسی گنادهای تیمار شده توسط روش های بافت شناسی مطالعه شد و میزان سطح رونوشت stra8 در نمونه های کنترل و تیمار شده توسط qrt-pcr مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ما نشان داد که علی رغم کاهش سطح رونوشت stra8 در گنادهای تیمار شده، مهار cyp26b1 موجب القاء میوز در سلول های جنسیِ بیضه ها و تخمدان راست شد. همچنین مطالعات qrt-pcr انجام گرفته روی گنادهای در حال تکوین در روزهای 5/10 تا 5/16، افزایش سطح رونوشت stra8 را در طی تکوینِ گنادهای میوزی و غیر میوزی نشان داد. این نتایج حاکی از آن است که احتمالا بیان stra8 برای آغاز میوز در سلول های جنسیِ گنادهای جنینی جوجه لازم، ولی کافی نیست. همچنین cyp26b1 در زمان بندی وابسته به جنس آغاز میوز همانند پستان داران در گنادهای جنینی جوجه دارای نقش کلیدی است.