نام پژوهشگر: محمدرضا شهبازخان
محمدرضا شهبازخان جمشید عدالتیان شهریاری
محیط های رقابتی دنیای امروز تحولات بسیاری را در سازما ن ها و سیستم های تولیدی بوجود آورده است و به منظور ارتقاء بهره وری، مفاهیم، ابزارها و تکنیک های فراوانی توسعه یافته اند. تولید/تفکر ناب که یکی از مهمترین آنها می باشد به سازمانی اشاره دارد که فرایندها را بدون اتلاف منابع به انجام میرساند و یا با صرف منابع کمتری تولید بیشتری را محقق می نماید. اما در بسیاری از بازارهای بی ثبات امروزی جهت حفظ بقای سازمانی و نیز کسب موفقیت، تنها ناب بودن و حذف اتلافات کافی نیست. امروزه دیگر رساندن محصول مناسب، با قیمت مناسب و در زمان مناسب به بازار شرط لازم وکافی برای پیروزی در میدان رقابت نیست. بلکه این فقط شرط بقا در محیط های رقابتی است. در بازارهایی که قیمت فاکتور اساسی ارزش از دید مشتری به شمار می رود زمان بندی هموار و حذف اتلافات ممکن است سبب موفقیت گردد، اما فاکتور اساسی در بسیاری از بازارهای امروزی در دسترس بودن و سطح سرویس است که سبب ظهور الگوهای جدیدی چون چابکی یا پاسخگویی سریع شده است به عبارت دیگر تغییرات محیط های کسب وکار امروز که ناشی از تغییرات نیازهای مشتریان می باشد منجر به عدم قطعیت در پارامترهای تصمیم گیری می شود و لازم است که زنجیره تأمین در مواجهه با این عدم قطعیت ها انعطاف پذیر باشد. سازمان موفق سازمانی است که دارای مزیت های رقابتی در محیط های جدید باشد و به سرعت بتواند خود را با نیازهای مشتری و تغییرات بازار منطبق کند. امروزه این ویژگی تحت عنوان چابکی در سازمان ها، مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. اما توجه به این نکته ضروری است که هر یک از دیدگاه های فوق یعنی ناب بودن و چابکی، دارای مزیت ها و نقاط قوت خاص خود هستند و در شرایط خاصی ماکزیمم کارایی را خواهند داشت. در واقع با توجه به شرایط و ویژگی های مختلف سازمان ها و سیستم های تولیدی، از هر یک از آنها و یا حتی هر دو آنها میتوان سود برد.