نام پژوهشگر: خداداد لطفی
خداداد لطفی فریبا اسفندیاری
چکیده یکی از فعل و انفعالات طبیعی زمین، که برای برقراری اعتدال و انتظام در طبیعت نمودار می شود، رخداد زمین لرزه است. بر این اساس بشر به تبع افزایش دانش خود از این رخداد، و پیشرفت های تکنولوژیک حاصل شده طی سالیان متمادی همواره این امکان را برای خود فراهم ساخته، تا از آثار و صدمات سوء ناشی از آن مصون بماند. کشور ایران با دارا بودن موقعیت خاص زمین ساختی و قرار گرفتن در کمربند زلزله، موقعیت ویژه ای به جهت لرزه خیزی دارد. استقرار یافتن کانون های شهری در پهنه های پر خطر، بالقوه این شهرها را در معرض تهدید و آسیب جدی قرار داده است. بالقوه مستعد آسیب بودن مراکز شهری در برابر زلزله، زمانی وضعیت حادتر به خود می گیرد که زیر ساخت های اولیه و اصول مهمی که موثر در میزان آسیب ها هستند مورد بی توجهی و کم توجهی قرار بگیرند. عاملی که نمود آن در محدود? مورد مطالعه، به عینیت قابل مشاهده است. منطقه مورد مطالعه(شهراردبیل) روی یک دشت رسوبی با مواد آبرفتی کمتر تحکیم یافته استقرار یافته است و به وسیل? زنجیراه ای از گسل ها احاطه شده است. وجود این گسل ها و سابقه لرزه خیزی آنها و همین طور قرار گیری شهر اردبیل روی سازند های سست آبرفتی از یک سو و عدم همگنی در شاخص های کالبدی و سطح دسترسی به مراکز امداد و نجات از سوی دیگر، همواره شهر اردبیل را در برابر زمین لرزه مستعد آسیب ساخته است. این تحقیق با هدف تعیین ضریب آسیب پذیری شهر اردیبل در برابر زلزله با استفاده از gis و ga صورت گرفته است. چارچوب کلی این تحقیق بر اساس تهیه لایه های اطلاعاتی مختلف(سازند های سطحی، حداکثر شتاب، قدرت و مدت تداوم زلزله، سرعت امواج برشی، فاصله از خطوط گسل، نوع مصالح سازه ها، کیفیت ابنیه سازه ها، تراکم جمعیت و غیره) به عنوان معیار های مورد استفاده در روشهای topsis برای تعیین سلسله مراتب آسیب پذیری به تفکیک محلات 44 شهر، vs برای ارزیابی پتانسیل روانگرایی خاک، coburn برای برآورد تعداد تلفات انسانی ناشی از زلزله و در نهایت استفاده از الگوریتم ژنتک(ga) در قالب مدل مکان یابی و تخصیص هاب(csahlp) برای مکان یابی مراکز امداد و نجات بر مبنای سلسله مراتب آسیب پذیری محلات، می باشد. طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق، استفاده از مدل های فوق توانایی بالایی در تعیین ابعاد کامل آسیب پذیری ناشی از زلزله دارند و می توانند برای کاهش دادن میزان خسارت ناشی از وقوع زلزله با توجه به سلسله مراتب آسیب پذیری که ارائه می دهد، زمینه را برای برنامه ریزی های اولویت بندی شده برای کاهش زمینه های آسیب در نواحی داری رتبه بالای آسیب پذیری و همین طور مکان یابی بهینه برای مراکز امدادی با توجه به سطح تقاضای محلات شهر که برآیند رتبه آسیب پذیر آنها است اقدام نمایند.