نام پژوهشگر: نادر احمدین
نادر احمدین اردشیر سنایی
چکیده : جمهوری اسلامی ایران، در سیاست خارجی خود، همواره با مسأله مهم تعریف و تبیین منافع ملی و چگونگی رابطه این مفهوم با مفهوم مصالح اسلامی مواجه بوده است. یکی از مشکلات در مقوله منافع ملی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تاکید بر مفهوم امت وملت بوده است که ترجیح یکی از این دو مفهوم بر دیگری به معنای نادیده گرفتن بخشی از قسمتی از منافع جمهوری اسلامی بوده است. این پژوهش با این سوال که سیاست هسته ای جمهوری اسلامی ایران از سال 1382 تاکنون چه مراحلی را پشت سر گذاشته وتا چه میزان درچارچوب منافع ملی کشور بوده است ؟ و این فرضیه که سیاست هسته ای جمهوری اسلامی ایران از سال 1382 تاکنون درهر دوره ای از ریاست جمهوری فرازونشیب زیادی داشته ومراحل مختلفی رابه خصوص دردوره های اصلاحات ودوره اصول گرایی پشت سر گذاشته که به نظر میرسد برخی ازاین سیاستها واقدامات درچارچوب منافع ملی کشور صورت نگرفته ونتوانسته است منافع ملی کشور را تامین نماید ، نگاشته شده است. با مطالعه فرآیند سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب تا دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد این نتیجه استنباط می شود که نوع نگاه واستنباط نظام سیاسی و دولت حاکم به مقوله منافع ملی در هر مقطع زمانی تأثیری غیرقابل انکار بر جهت گیری های سیاست خارجی ایران داشته است. نوع ادبیات و گفتمان های دولت اصلاحات و اصول گرا در عرصه سیاست خارجی با یکدیگر از جمله موضوع فعالیت های هسته ای تفاوت هایی داشته و گفتمان دولت اصلاح طلب بسیار نزدیک تر و مشابه تر به روابط بین الملل بوده و گفتمان دولتهای نهم ودهم تطبیق بیشتری با گفتمان انقلاب اسلامی داشته است. باتوجه به این که پرونده هسته ای ایران در حال حاضر به عنوان بخشی از موزاییک امنیتی و استراتژیک منطقه دوران مهمی را تجربه می کند، سیری که پرونده ی هسته ای ایران دراین دوره پیموده است، به طور مداوم رو به بحران بیشتر بوده است که با تشدید تحریم ها در سطح بین المللی ، باعث مسائل و مشکلات اقتصادی در سطح داخلی گردیده است و از زمانی که گفتمان اصول گرایی در سیاست داخلی وسیاست خارجی کشور حاکم گردید ، منافع ملی بار ایدئولوژیکی پیدا نموده و در مقام تزاحم میان منافع ملی و سیاست خارجی ، منافع ملی تحت تاثیر قرار گرفته است . واژگان کلیدی : سیاست خارجی، موضوع هسته ای ، منافع ملی ، واقع گرایی، سیاست هسته ای