نام پژوهشگر: احسان صفایی مقدم
احسان صفایی مقدم حمید رضا آیت اللهی
جامعه ایران، جامعه ای اسلامی است به این معنا که باورمندان به اسلام یعنی مسلمانان اکثریت جامعه را تشکیل داده و مناسبات فرهنگی، سیاسی، حقوقی و... در ارتباط با اعتقادات اسلامی و احکام اسلامی انجام می شوند. ارزش های اجتماعی و هنجارهای رفتاری را تا حد زیادی می توان برخاسته از آموزه های اسلامی دانست. از سوی دیگر، فناوری مدرن در سطوح مختلف بر جنبه های گوناگون حیات فردی و اجتماعی ِ مردم و نهادهای اجتماعی تاثیر گذاشته و همچنان اثر بخش است. پرسش اصلی این پایان نامه این بوده که آیا فناوری مدرن بر اسلام و زندگی مسلمانان (در ایران) نیز تاثیر گذاشته است؟ در کنار این پرسش، پرسش هایی در مورد بستر ارتباط یافتن فناوری با پدیده های اجتماعی و اینکه آیا می توان از امکان تاثیر اسلام بر فناوری سخن گفت؟ نیز مطرح گشته اند. به نظر می آید اثر گذاری فناوری بر دین را باید با توجه به ساختار های اجتماعی(سیاسی، اقتصادی و فرهنگی) در نظر آورد. ساختار هایی که هم پویا بوده و هم بر یکدیگر اثرگذارند. برای دقت ورزی بیشتر، دین اسلام را در سه سطح شامل قران، فهم مسلمانان از قران و زندگی مسلمانانه بررسی کرده ایم و آموزه های اسلامی را نیز در قالب اعتقادات، اخلاقیات و احکام در نظر آورده ایم. اسلام به معنای نخست از فناوری تاثیر نمی پذیرد ولی به معنای دوم و به ویژه به معنای سوم یعنی زندگی مسلمانان می توان از اثرگذاری فناوری سخن گفت. در طرف دیگر امکان تاثیر آموزه های اسلامی بر فناوری مطرح شده ولی بر این نکته نیز تاکید شده که چون این تاثیرها در بافتی درهم پیچیده صورت می گیرد باید در نظر آورد که تاثیر دین بر فناوری لزوما به همان هدفی که از پیش مشخص گردیده نمی انجامد