نام پژوهشگر: زکیه آقاعبداللهیان
زکیه آقاعبداللهیان منوچهر توسلی
خانواده gata از شش فاکتور رونویسی بسیار حفاظت شده تشکیل شده است که به توالی dnaی (a/t)gata(a/g) از طریق دو دمین انگشت روی با توالی توافقی c cx2 cx17 cx2 متصل می شوند. gata3 به عنوان فراوان ترین فاکتور رونویسی در اپی تلیوم پستان شناخته شده است. ژن gata3 واقع بر روی کروموزوم 10، موقعیت 15p10 است. در انسان کمبود هاپلوئیدی gata3 سبب سندروم اتوزومی غالب hdr (هایپوپاراتیروئیدیسم با کری و دیسپلازی کلیوی( می شود. مطالعات gata1 و موتانت های مختلف gata3 روی بیماران با سندروم hdr ثابت کرد که انگشت روی واقع در c ترمینال برای اتصال به dna نیاز است. gata3، یک فاکتور رونویسی است که تمایز و بلوغ لنفوسیت های t را تنظیم می کند و به طور انحصاری در مراحل اولیه سرطان پستان تمایز یافته بیان می شود. gata3 باعث بازگشت انتقال اپی تلیال به مزانشیمال سلول های سرطان پستان تهاجمی می شود که منجر به مهار متاستاز سرطان می گردد. بیان بالای gata3 مارکری است برای تومور هایی که به خوبی تمایز یافته اند در حالی که بیان کم آن به شدت با نشانگر های پیش آگهی ضعیف بیماران مثل وضعیت منفی رسپتور استروژن و پروژسترون، درجه بافتی بالا، بیان بیش از حد her2(erbb2) و افزایش اندازه تومور مرتبط است. بیان gata3 یک پیشگویی کننده مهم بیماری و یک مقیاس تشخیصی در بیماران مبتلا به سرطان پستان است. مطالعات اخیر نشان داده است که جهش های این ژن در سرطان پستان خانوادگی موثر است. بررسی بیوانفورماتیکی ژن gata3 یک ناحیه از توالی تکراری ct در اینترون 3 و یک ناحیه از توالی تکراری ga در 5’utr ژن gata3 نشان می دهد. تاکنون مطالعه ای بر روی پلی مورفیسم این str های ژن gata3 و ارتباط آن ها با سرطان پستان انجام نشده است. در این مطالعه وجود پلی مورفیسم در تکرارهای ct اینترون 3 و ga در 5’utr ژن gata3 و ارتباط آن ها با خطر ابتلا به سرطان پستان در منطقه اصفهان بررسی شده است. dna با استفاده از روش رسوب نمکی از خون محیطی استخراج شد. توالی های تکراری ct و ga با روش pcr تکثیر شد و طول محصولات توسط ژل پلی آکریل آمید و توالی یابی مستقیم تعیین شد. تعداد تکرارهای آللی ریز ماهواره n(ga) ژن gata3 در بین 100 زن مبتلا به سرطان پستان و 100 زن سالم از جمعیت اصفهان تعیین گردید و پلی مورفیسمی برای آن مشاهده نشد. نیز تمام نمونه های بیمار و کنترل برای این تکرار هوموزیگوت بودند. همچنین تعداد تکرارهای آللی ریز ماهواره n(ct) ژن gata3 در بین 206 زن مبتلا به سرطان پستان و 262 زن سالم از جمعیت اصفهان تعیین گردید. ده طول متفاوت از تکرار ct (11، 15، 16، 17، 18، 19، 20، 22، 25، 27) مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که آلل های 17 و 18 تکرار ct ژن gata3 (493/0or= ,001/0 p=)، و همچنین ترکیبات آللی با هر دو آلل بزرگتر و یا مساوی 17 تکرار ct ژن gata3 (467/0or= ,02/0 p=)، نقش محافظت کنندگی در برابر سرطان پستان دارند. به عبارت دیگر احتمال ابتلای زنان با آلل های 17و 18 تکرار و ژنوتیپ های 17/17، 18/17، 19/17، 20/17، 18/18، 19/18، 20/18، 19/19 و 20/20 به سرطان پستان، به ترتیب 2 و 1/2 برابر کمتر از زنان دیگر می باشد. نیز وجود آلل 17 تکرار ct با بیان رسپتور استروژن ارتباط مثبت دارد. در این مطالعه ارتباط معنی داری میان تعداد تکرار ct ژن gata3 و سن شروع بیماری، درجه پیشرفت بیماری و بیان رسپتور پروژسترون و her2 یافت نشد.