هم زمان با ورود پارسی ها به غرب ایران، شاید در اواخر هزاره ی دوم، در این نواحی حکومت هایی از جمله ماناها، الیپی ها و به ویژه عیلامی ها حضور داشتند. در این میان عیلام از جایگاه ویژه ای برخوردار بود و موقعیت سیاسی آن به خاطر درگیری دائمی که در هزاره ی اول با حکومت های میان رودانی به ویژه آشور داشت از اهمیت بالایی برخوردار بود. پارسی ها به دنبال ورود به این نواحی به تدریج وارد روابط سیاسی با دولت عیلام شدند و در چندین بُرهه این امر خود را به صورت اتحادیه هایی علیه آشور نشان داد. این روابط تنها مربوط به اتحادیه های سیاسی نشده و پارسی ها در زمینه ی لباس، خط و غیره نیز از عیلامی ها تاثیر پذیرفتند. به دنبال تشکیل شاهنشاهی هخامنشی توسط کوروش دوم روابط میان عیلامی ها و پارسی ها وارد مرحله ی جدیدی شد که در آن عیلامی ها از جایگاه بالایی در حکومت هخامنشی برخوردار بودند و به خاطر پیشینه ی پر بارشان تاثیرهای مهمی را بر پارسی ها به جای گذاشتند. در این پایان نامه تلاش شده است تا به کمک منابع دستِ اول، پژوهش های تاریخی جدید و تجزیه و تحلیل آن ها، در ابتدا به بررسی روابط میان عیلامی ها و پارسی ها پیش از تشکیل حکومت هخامنشی و سپس به چگونگی رابطه ی آن ها بعد از تشکیل حکومت هخامنشی پرداخته شود. هم چنین در ادامه به بررسی نظر پاتس در رابطه با هویت عیلامی- انشانی کوروش دوم پرداخته شده است. در پایان نیز جایگاه شوش و عیلامی ها در کتیبه های شاهان هخامنشی و هم چنین در کتب عهد عتیق و آثار مورخین یونانی و مقایسه آن ها با پارس مورد بررسی قرار گرفته است.