نام پژوهشگر: نجمه شجاع حیدری

مقایسه سنگ نگاره های میمند کرمان و نیومکزیکو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شاهد - دانشکده هنر 1391
  نجمه شجاع حیدری   احمد نادعلیان

هنر صخره ای، شامل نقوشی است که بر سنگ ها به شیوه کنده نگاره و یا رنگین نگاره نقش بسته است و اغلب به صورت انتزاعی، کوچک و ذهنی ترسیم شده اند. موضوعات آنها بیشتر حیوانات، صحنه های شکار، انسان و غیره می باشد. موضوع این پایان نامه مقایسه سنگ نگاره های میمند کرمان در ایران و سنگ نگاره های نیو مکزیکو در آمریکا می باشد. در میمند کرمان که یکی از مکان های دارای سنگ نگاره در ایران می باشد، تصویر بز، نقش چشمگیری را در سنگ نگاره های آن ایفا می کند علاوه بر آن نقش های حیوانات دیگر، انسان، صحنه شکار، نقوش هندسی وغیره نیز یافت می شود و در نیومکزیکو آمریکا که در فاصله بسیار دور از میمند کرمان می باشد نیز سنگ نگاره هایی وجود دارد که تناسب بیشتری با شرایط و محیط زندگی در آن مکان را دارد و نقش هایی چون مار، لاک پشت، انسان، ماهی، گوسفند، طوطی، موجودات خیالی و... وجود دارد. با توجه به تفاوت های سنگ نگاره های این دو منطقه، شباهت هایی هم بین آنها وجود دارد. از جمله سبک ایجاد نقوش که با کندن و خراشیدن لایه رویی سنگ و پدیدار شدن لایه زیرین و روشن آن به وجود آمده اند و همینطور نقش هایی تقریبا شبیه همچون نقش ا نسان، نقوش هندسی ، نقش حیوانات و ... در هر دو منطقه به چشم می خورد و تفاوت هایی که بین سنگ نگاره های این دو منطقه وجود دارد تاثیر شرایط متفاوت محیطی ،فرهنگی و باورهای ساکنین هر منطقه را می رساندشباهت های مختلفی و همین طور تفاوت هایی در مقایسه سنگ نگاره های میمند و نیومکزیکو دیده شدشباهت هایی همچون محیط سنگ نگاره ها(هر دو منطقه خشک و نیمه خشک و دارای ارتفاعات و صخره ها) بستر سنگ نگاره ها(صخره ها و سنگ ها)، دلیلی که این سنگ نگاره ها نقش شدند(دلایلی همچون اسطوره،تفکرات مذهبی و...)شیوه ایجادسنگ نگاره ها(کنده نگاره ها،کندن خراشیدن و...)سبک نقوش(انتزاعی و تجریدی)اندازه نقوش(کوچکتر از واقعییت)عقیده یکسان(نقش بز در میمند یا گوسفند کوهی برای طلب باران) موضوع سنگ نگاره ها(نقش شکار، انسان، دست، ردپا، نمادهای هندسی و رمزگونه از جمله موضوعاتی بودند که در هر دو تکرار شده اند) و تفاوت هایی همچون قدمت مختلف سنگ نگاره های این دو منطقه نوع حیوانات مختلفی که نقش شده است در میمند اغلب نقش بز،اسب و الاغ ،سگ یا روباه و در نیومکزیکو نقش مار،گوزن، گوسفند،وزغ،خرگوش،طوطی،ماهی و تفاوت دیگر که مشاهده شد تنوع و تعداد نقوش بود که در میمند 64 عدد و در نیو مکزیکو فقط در پارک ملی سنگ نگاره ها 25000 و در سه رودخانه بیش از 21000 موجود است و نقش موجودات خیالی و اسپیرال و نقش خورشیدی که در نیومکزیکو وجود دارد و در میمند دیده نشده است و همچنین در میمند نقوش دوره جدید نیز به چشم می خورد. شرایط اقلیمی و فرهنگ مردمان این دو منطقه بر نقوشی که در آنها دیده می شود تاثیر زیادی دارد نقش بز در میمند و نقش مار،لاک پشت،وزغ و..این تاثیر را به خوبی بیان می کنند. شباهت هایی که در سنگ نگاره های این دو منطقه و محتوا و شیوه نقر آنها پیدا شد، بیشتر از تفاوت های آن می باشد. محققان متوجه شباهت سبک های مختلف سنگ نگاره ها در سراسر قاره های مختلف شدند در حالی که انتظار می رود که همه مردم باید از محیط اطراف خود، الهام گرفته باشند. این نشان می دهد که، گروه های خاصی از مردم، به طور گسترده ای از منطقه اولیه خود مهاجرت کرده اند و یا نشانه ای از یک خاستگاه مشترک و منشا مشابه می باشد و به معنای نمادی از، برخی اندیشه های انسان است. حال در مورد این دو منطقه آیا نظریه مهاجرت می تواندصدق کند؟ با این فاصله و مسافت آبی و خاکی که بین این دو منطقه وجود دارد و با توجه به وسایل و امکاناتی که در صدها سال پیش وجود داشته، طی این فاصله ممکن بوده است ؟ جواب این سوال روشن و واضح است که امکان مهاجرت وجود نداشته است. پس نظریه بعد یعنی، خاستگاه و اندیشه مشترک قوت بیشتری می گیرد . این شباهت ها پیامی آشکار را، در بردارد. انسان ها در هر مکان و در هر زمان و هرنقطه ای از این جهان پهناور با نیازها ، اندیشه ها، ترس ها نگرانی های همانند و در عمق آن نیاز به پرستش و اعتقاد به نیرویی ماورایی و بزرگ وآرمانی نهفته در وجود خود، زندگی می کنند. درست است که تفاوت های زیادی بین بروز این احساسات وجود دارد ولی این تفاوت ها شباهت های آن را نقض نمی کند. انسان ها در هر مکان و زمان این احساسات و نیازها را در قالب هنر و نو آوری بروز می دهد، تفکرات خود را به نمایش می گذارد و آینده گان را در فکر خود سهیم می نماید.