نام پژوهشگر: سپیده حاتمیان
سپیده حاتمیان محمد علی ادریس
در این پژوهش، برای برآورد روند ژنتیکی صفات تولید شیر از اطلاعات جمع آوری شده از گاوهای هلشتاین ایران، مربوط به سال های 1375 تا 1390 استفاده گردید. داده های مورد استفاده برای صفت تولید شیر شامل 1114734 رکورد مربوط به 138407 رأس حیوان در 42 گله بود که مربوط به گاوهای شکم اول در سطح کشور می باشد. ویرایش داده هابا استفاده از نرم افزار foxpro9.0 انجام شد و رکوردهای زیر 6 و بالای 51 کیلوگرم برای تولید شیر حذف گردید. برآورد پارامترهای ژنتیکی و ارزش اصلاحی و روند ژنتیکی با توجه به روش روز آزمون و مدل تابعیت تصادفی توسط نرم افزار dmu صورت گرفت. به منظور تصحیح اثر ناهمگنی واریانس باقیمانده، دوره شیردهی از 5 تا 305 روز به 12 مرحله 25 روزه تقسیم بندی شد. اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیطی دائم گاوها برای منحنی تولید شیر توسط چند جمله ای های لژاندر با رتبه چهار برازش شد. نتایج بدست آمده نشان دهنده آن بود که کمترین مقدار واریانس افزایشی در اوایل دوره شیردهی، بین روزهای 30 تا 55 شیردهی به میزان 16/0±59/4 و بیشترین مقدار در اواخر دوره بین روزهای 280 تا 305 روز به میزان 30/0±56/10 آن بود. واریانس محیطی دائم در اوایل و اواخر دوره شیردهی افزایش قابل توجهی نشان داد. به طوری که بین روزهای 5 تا 30 برابر 21/0±81/19 و بین روزهای 280-305 برابر 24/0±29/18 بود. وراثت پذیری صفت تولید شیر بین (006/0±)17/0 تا (007/0±)26/0 و برای پروتئین بین (006/0±)089/0 تا (008/0±)230/0 و برای چربی بین (005/0±)094/0 تا (005/0±)134/0 برآورد شد. در اکثر موارد همبستگی های ژنتیکی افزایشی، محیطی دائمی و فنوتیپی با افزایش فاصله بین مراحل شیردهی کاهش یافت. در همه موارد میزان همبستگی های ژنتیکی مثبت و از همبستگی های فنوتیپی بیشتر بدست آمد. میزان روند ژنتیکی برای سه صفت تولید شیر، مقدار پروتئین و مقدار چربی به ترتیب برابر 51/1±67/28، 04/0±93/0 و 02/0±9/0 کیلوگرم در سال بدست آمد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که روند ژنتیکی برای صفت تولید شیر مناسب ولی برای دو صفت مقدار پروتئین و مقدار چربی قابل ملاحظه نبود. این به آن معناست که برنامه های اصلاح نژادی در این سال ها بیشتر بر روی صفت تولید شیر معطوف بوده و کار اجرایی در زمینه بهبود مقدار پروتئین و چربی کمتر انجام شده است.