نام پژوهشگر: علیرضا حاجی باقری
علیرضا حاجی باقری علی حمزه
بسیاری از سیستم های پیچیده طبیعی و اجتماعی را می توان در قالب یک شبکه یا گراف نشان داد، مجموعه ای از رأس ها و یال هایی که این رأس ها را به هم متصل می کنند. به عنوان نمونه هایی از شبکه ها، می توان به شبکه های اجتماعی، شبکه های فنی (مانند اینترنت) و شبکه های زیستی (مانند شبکه های عصبی) اشاره کرد. رأس ها در این شبکه ها، موجودیت ها و یال ها، ارتباط بین آن ها را نشان می دهند. مثلاً در شبکه اجتماعی، مردم را با رأس ها، و ارتباط های داده ای بین کامپیوترها و یا روابط دوستی بین مردم را با یال ها نمایش می دهیم. شبکه ها دارای ویژگی های آماری مشترکی هستند. یکی از این ویژگی ها، ویژگی پدیده دنیای کوچک بوده که به 6 درجه جدایی نیز معروف است و بیان می کند که در یک شبکه، فاصله متوسط بین رأس ها، کوتاه و معمولا تابعی لگاریتمی از تعداد آن هاست. ویژگی بعدی، ویژگی خوشه بندی یا انتقال پذیری شبکه است و بیان می کند که دو رأس مجاور با رأس سوم، با احتمال زیادی با یکدیگر مجاور بوده و با ضریب خوشه بندی مقداردهی می شود. جدا از ویژگی های آماری مشترک میان شبکه های اجتماعی ، ویژگی دیگری را نیز می توان در نظر گرفت که به تازگی کانون توجهات را به خود جلب کرده و از آن به عنوان راه حلی برای بسیاری از مشکلات موجود در شبکه های اجتماعی استفاده می شود. این ویژگی فرآیند انتشار در شبکه های اجتماعی نام دارد. انتشار اطلاعات را می توان به عنوان یکی از نمونه های فرآیند انتشار نام برد. انتشار اطلاعات یک تعریف عمومی است که شامل هر چیزی که در یک شبکه گسترش می یابد می شود. بیشینه کردن گسترش اعتبار مانند یک ایده ی برتر و یا حتی تشخیص سریع یک فاجعه مانند دزدی. همه ی اینها نمونه هایی از انتشار اطلاعات هستند. در نهایت از فرایند انتشاری که در شبکه های اجتماعی رخ می دهد، از جمله انتشار اطلاعات، جهت ارائه ی مدلی برای دسته ای از پدیده ها در این شبکه ها استفاده می شود. پدیده هایی مانند گسترش ویروس ها و بد افزارها در کامپیوتر ها، گسترش اطلاعات مربوط به کالاها در میان مردم و غیره. ارائه این مدل های آماری می تواند راهنمایی باشد جهت بررسی بیشتر ساختار شبکه های اجتماعی ، نحوه گسترش و انتشار اطلاعات در آنها و همچنین تشخیص تاثیرگذارترین رئوس در این شبکه ها ؛ مبحثی که به تازگی مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است.