نام پژوهشگر: مجید صفرلو
مجید صفرلو ابراهیم عبدی پور
امروزه وسایل نقلیه علیرغم فواید انکار ناپذیر حوادث زیانباری نیز برای بشر به بار آورده اند . کارشناس تصادفات بهتر است در انجام امور کارشناسی و رسیدگی به تصادفات و احقاق حقوق زیاندیدگانِ این گونه حوادث ، علاوه بر دانش و آگاهی های تخصصی و تعهد ، آشنایی کامل به مسایل حقوقی ( مدنی - جزایی ) در ارتباط با امور تصادفات داشته باشد. هرگاه چند سبب در ایجاد یک تصادف نقش داشته باشند ، حالت اجتماع اسباب پیش می آید که ممکن است اسباب موثر در وقوع زیان ، به صورت عرضی یا طولی ، رابطه سببیت خود را با نتیجه حفظ کرده باشند . پیشنهاد های مختلفی برای تعیین سبب مسئول توسط فقها و حقوقدانان مطرح شده است ، از جمله : نظریه برابری اسباب ، نظریه سبب نزدیک و بی واسطه ، نظریه سب مقدم در تاثیر و نظریه سبب متعارف ، که با لحاظ جمیع جهات ، بهتر آن است که نظریه سبب متعارف مورد پذیرش قرار گیرد تا قاضی در هر مورد خاص با توجه به اوضاع و احوال و شرایط خاص آن مورد ، اتخاذ تصمیم کند . پس از آن این مسئله مطرح است که اسباب مذکور چگونه باید خسارت زیان دیده را جبران کنند ؟ در روابط بین اسباب و زیان دیده عده ای قائل به مسئولیت تضامنی و گروهی معتقد به تقسیم مسئولیت به نسبت درجه تقصیر ، عده ای به نسبت درجه و میزان تاثیر و جمعی نیز قائل به تقسیم مسئولیت به تساوی هستند . به نظر می رسد بهتر است به جهت حفظ حقوق زیان دیده، مسئولیت اسباب مذکور را در مقابل زیان دیده از نوع تضامنی تلقی کرده و بین خود اسباب ، آن را بر اساس درجه تاثیر هر سبب در وقوع زیان تقسیم کرد . شناخت علل و عواملی که تصادفات را به وجود می آورند ، با بهره گیری از یک سری ضوابط و معیارهای حقوقی و همچنین ضوابط و معیارهای فنی و کارشناسی میسر است ، که هم اکنون این مهم توسط کارشناسان پلیس راهنمایی و رانندگی و کارشناسان رسمی دادگستری و قوه قضائیه صورت می گیرد . این ضوابط و معیارها حول محور سه عامل اصلی در شکل گیری وقوع تصادفات و سوانح ترافیکی که عبارتند از : انسان ، راه و وسیله نقلیه صورت می پذیرد . مادامی که هر یک از این سه عامل ، بدون عیب باشند ، احتمال بروز حادثه به صفر می رسد . اما زمانی که حداقل یکی از این سه عامل دچار نقص یا اشتباه شود ، هیچ اتفاق ناگواری به دور از انتظار نیست . از میان ارکان اصلی تصادفات ، انسان ، هوشمندتر می باشد ، به گونه ای که علاوه بر سهم خود به عنوان یک عامل ، کنترل نقش دو عامل دیگر در بروز تصادفات نیز توسط وی امکان پذیر است. به همین دلیل هر تصادفی که اتفاق می افتد ، بیشتر قضاوت ها متوجه عامل انسانی می شود .