چکیده ساسانیان از هنگامی که به قدرت رسیدند با درک اهمیت راه های آبی بی درنگ کوشش جدی و موفقی برای تسلط سیاسی و نظامی بر خلیج فارس اعمال نمودند. اردشیر اول کوشش های مهمی برای اعمال اقتدار ایران در خلیج فارس به عمل آورد و در زمان شاهنشاهی او یازده شهر در نواحی مجاور خلیج فارس بنا و یا تجدید بنا گردید و به نام وی خوانده شد.شاپور دوم نیز نیروی دریایی عظیمی را در خلیج فارس مستقر کرد،و به سیاست شهرسازی در سواحل خلیج فارس ادامه داد. در دوره های بعد که پادشاهانی ضعیف بر کشور حاکم شدنداز روند احداث شهر توسط شاهان ساسانی کاسته شد،تا این که در زمان پادشاهی خسرو انوشیروان که اوج رونق بازرگانی دریایی است این بنادر و جزایر به پیشرفت قابل توجهی دست یافتند.بنادر بزرگ و معتبری همچون مهروبان،جنابه،ریشهر،سیراف و هرمز در کرانه شمالی و بحرین و عمان در کرانه های جنوبی خلیج فارس خود دلالت بر توجه بیش از حد ساسانیان به خلیج فارس دارد. به طور مسلم عامل مهمی که اردشیر را به گسترش سیاست خود بر انگیخت ایمنی خلیج فارس و شاهراه بازرگانی شرق و غرب بود. در واقع می توان گفت که ساسانیان تمام سیستم بازرگانی دریایی را که ثمره شاهنشاهان پیشین بود حفظ کرده، با تدابیر تازه اقتصادی تجارت ایران را گسترش عظیمی دادند و با ایجاد نیروی دریایی راهزنی دریایی را در کرانه های خلیج فارس نابود کردند و در دو کرانه شرقی و غربی خلیج فارس بندر و دژهای مستحکم برای مراقبت از کشتی های تجاری و کالاهای آن بنا نهادند. کلید واژه ها: ساسانیان،شهرسازی،خلیج فارس،سواحل شمالی،سواحل جنوبی،تجارت.