شورای اروپا، به عنوان یک سازمان منطقه ای با ترکیب اعضای اروپایی و غیر اروپایی از طریق تصویب کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی در سال 1950 میلادی، با ارائه یک سیستم عملی و موثر از حقوق بشر، جایگاه ویژه‎ای را در عرصه ی بین المللی به خود اختصاص داده است. دادگاه اروپایی حقوق بشر، از حدود دهه ی 1960 تاکنون در موضوعات مختلف مندرج در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر، رویه سازی نموده است. این رویه سازی ها و فعالیت های دادگاه اروپایی حقوق بشر، نقشی در فرآیند شکل گیری اتحادیه اروپا نداشته است، بلکه نقش متقابلی بین شورای اروپا، خاصه نهاد فرعی آن یعنی دادگاه اروپایی حقوق بشر با نهادهای اتحادیه اروپا، به خصوص دیوان دادگستری اروپا وجود دارد. این نقش متقابل در راستای گسترش اتحادیه اروپا، واکنش اتحادیه اروپا در پیوستن به کنوانسیون اروپایی حقوق بشر بود. در عین حال فعالیت‎های مستقل اما مکمل حقوق بشری نهادهای شورای اروپا و اتحادیه اروپا در قالب محتوایی کنوانسیون ها، پروتکل های اصلاحی و الحاقی، موافقت نامه ها، قطع نامه ها، بیانیه ها و سیستم های معاهداتی مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به روش تحقیق تاریخی مبتنی بر اسناد و مدارک دست اول سایت های رسمی شورای اروپا و اتحادیه اروپا و با استفاده از پژوهش های سایر محققین در صدد پاسخ گویی به این سوال است که نقش دادگاه اروپایی حقوق بشر در فرآیند شکل گیری اتحادیه اروپا چگونه بوده است و نظام حقوقی اتحادیه اروپا تا چه حدی در حمایت از حقوق بشر، دموکراسی و حاکمیت قانون گام برداشته است؟