نام پژوهشگر: ملیحه خدابخشی
ملیحه خدابخشی محمد داوودی
طبق آکسفورد (1990) ، "جنبه عاطفی دانش آموز، شاید یکی از مهمترین عواملی باشد که بر موفقیت یا شکست وی در یادگیری زبان تأ ثیر گذار است". عوامل عاطفی مرتبط با یادگیری زبان هیجانات، عزت نفس، تلقین،اضطراب،نگرش و انگیزش میباشد.از این میان میتوان گفت هیجانات در حیطه آموزش از اهمیت شایان توجهی برخوردار است. از زمان ظهورمفهوم "هوش هیجانی" و بالاخص در سال های اخیر، موضوع هوش هیجانی توجه قابل ملاحظه ای را در بسیاری از زمینه ها به خود اختصاص داده است. در این میان اگرچه تحقیقات بسیاری در زمینه کشف رابطه هوش هیجانی با سایر فاکتور های عاطفی نظیر شخصیت و قابلیت اجتماعی انجام شده است اما رابطه احتمالی میان این مفهوم و راهبردهای خواندن در حیطه یاد گیری زبان های خارجی مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف اصلی این تحقیق ،یافتن پاسخی برای پرسش های زیر بود: 1.آیا درزبان آموزان ایرانی ،میان هوش هیجانی و انتخاب راهبردهای های خواندن رابطه ای هست؟ 2.آیا میان ضریب هوش هیجانی زبان آموزان ایرانی و سطح مهارت زبان انگلیسی آنان رابطه ای هست؟ جامعه آماری این تحقیق مجموع ??? نفر از زبان آموزان آموزشگاه کیش در مشهد و دانشجویان کارشناسی ارشد آموزش زبان انگایسی دانشگاه حکیم سبزواری بودند. فاصله سنی شرکت کنندگان در این تحقیق بین ?? و ?? با میانگین سنی?? بود. روش مورد استفاده در این تحقیق، از نوع مختلط و دارای هر دو جنبه آماری کمی و کیفی می باشد. برای جمع اوری اطلاعات از سه پرسشنامه در حوزه های هوش هیجانی ، استراتژی های خواندن و همچنین مهارت زبانی استفاده شد.در ابتدا، تست مهارت " میشیگان " برای تعیین سطح مهارت زبان آموزان به آنان داده شد.سپس در مراحل بعدی ، برای سنجش هوش هیجانی افراد، از تست "بار-آن" و برای تعیین نوع استراتژی های خواندن انان ازتست طراحی شده توسط " آکسفورد" مورد استفاده قرار گرفت.بعلاوه، برای بدست اوردن نتایج معتبر تر و همچنین جبران محدودیت های ناشی از استفاده از پرسش نامه دو مصاحبه سازمان یافته راهبردهای خواندن و هوش هیجانی نیز برای کسب آگاهی بیشتر در مورد راهبردهای خواندن مورد استفاده زبان آموزان، عادات خواندن و قابلیت های هیجانی آنان در شرایط مختلف اجرا شد. مصاحبه شوندگان ده نفراز کسانی بودند که در تست هوش هیجانی نمره بالا کسب و هوش هیجانی بالایی داشتند. مزیت مصاحبه این است که افراد می توانند به زبان خودشان به صورت کوتاه یا بلند به سوالات پاسخ دهند. درمرحله کمی این تحقیق، ازضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی برای یافتن رابطه هوش هیجانی و وانتخاب راهبردهای خواندن در زبان آموزان ایرانی استفاده شد. نتایج بدست آمده از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین هوش هیجانی و انتخاب راهبردهای عاطفی و فراشناختی رابطه معنادار مثبت وجود دارد.بعلاوه مشاهده شد که بین هوش هیجانی و انتخاب راهبردهای حافظه ای، اجتماعی ،جبرانی و شناختی هیچ رابطه ای وجود ندارد. همچنین معلوم شد که زبان آموزان با هوش هیجانی بالا بیشتر از راهبردهای خواندن استفاده میکنند. میان هوش هیجانی و سطح مهارت انگلیسی زبان آموزان ایرانی نیز رابطه معنادار مثبت یافت شد.در مراحل بعدی ،نتایج حاصل از مصاحبه آنچه توسط ابزارهای کمی به دست آمده بود را تایید و تکمیل کرد. تمام مصاحبه شوندگان با هوش هیجانی بالا اظهار کردند که از دو راهبرد فراشناختی و عاطفی بیشتر از سایر راهبردها استفاده میکنند. همه انها اینطور بیان کردند که دارای رابطه اجتماعی خوب با دیگران هستند و از نیازها و عواطفشان به خوبی اگاهند و به عبارت دیگر دارای هوش برون فردی بودند. همچنین همه دارای هوش درون فردی نیز بوده از نیازهای خود نیز اگاهی داشته و قادر بودند که به راحتی انها را بیان کنند. انها به دو عامل علاقه و الزام به عنوان دوعلت اصلی یادگیری زبان اشاره کردند. انها در مواقعی که دچار عصبانیت و نگرانی میشوند قادر هستند این نگرانی ها و تشویش را به خوبی و راحتی با مطرح کردن موضوع به نفع خود کنترل و مدیریت کنند. همه انها واقع گرا بوده و شکست های خود را پذیرفته و به دنبال جبران ان هستند. همه انها افرادی خوش بین و با انگیزه بوده و دارای اهداف کوتاه مدت و بلند مدت در زندگیشان بودند. نتایج این تحقیق، در حرفه اموزش زبان انگلیسی می تواند مورد استفاده سیاست گذاران امر آموزش زبان،تهیه کنندگان مطالب درسی، مربیان و زبان آموزان قرار گیرد.از آنجایی که هوش هیجانی را می توان افزایش و همچنین اموزش داد (الیاس و سایرین،1990)،انتظار میرود برنامه ریزان و مجریان این حوزه برنامه هایی را برای افزایش قابلیت های هیجانی دانش اموزان اتخاذ کنند.بعلاوه،مربیان باید با این مفهوم آشنا و در تلاش باشند که ابتدا هوش هیجانی خود و سپس دانش آموزانشان را ارتقا بخشند.همچنین،آنها باید درکلاس تکنیک هایی را بکار برند که به عوامل عاطفی و هیجانی اهمیت بیشتری میدهد ودر نتیجه موجب افزایش هوش هیجانی دانش آموزان می شود.