چکیده: علم لغت به هر زبانی که باشد عبارت است از دانستن و پی بردن به معانی کلمات آن زبان، زبان و تمام عناصر آن پیوسته در حال تحول است. کتاب لغت نباید از این تغییر و تحولات دور بماند، بلکه می باید آینه ی تمام نمای آن باشد. در این پایان نامه مجموعه ی لغات، اصطلاحات، ترکیبات و تعبیرات مشکل دیوان مجیرالدین بیلقانی را که قریب به پنج هزار بیت دارد و مشحون به قصاید، غزلیات، قطعات، ترکیب بندها و رباعیات شیرین و خواندنی است شرح داده ایم. یک واژه ی مشکل را مدخل قرار داده و واژه های مترادف را به آن ارجاع داده ایم. هر جا که از تجمع یا بررسی ارتباط دو واژه مفهومی جدید یا معنایی حاصل می شود که بر همگان معلوم نیست، رابطه ی آن ها را با واو نشان داده ایم. مثلاً شاعر یار غار را به ابوبکر نسبت داده است، آن را ذیل ابوبکر و یار غار بررسی کرده ایم. مجیرالدین مفاهیم و مضامین زیادی را در شعر خود به کار برده است با بررسی لغات موجود در اشعار او بسیاری از ظرفیت های ناشناخته ی زبان فارسی برای ما آشکارتر می شود و در عین حال با علوم و رسوم و اسباب زندگی و سخنان شایع زمان او آشنا می شویم.