چکیده این نوشتار به منظور تهی? یک چهارچوب منظم از حکمت عملی در شاهنامه است. برای رسم این چهارچوب مبنا را بر تقسیم بندی حکمت عملی در کتاب اخلاق ناصری قرار داده ایم. در این پژوهش برخلاف تحقیقات پیشینی که در زمین? اخلاق در شاهنامه صورت گرفته است، جامعیت بیشتری از لحاظ مطالب حکمی ملاحظه می کنیم و به جای محدودکردن موضوعات مربوط به حکمت عملی، هم? نکات اخلاقی موجود در شاهنامه را یک جا مورد بررسی قرار داده ایم. در این پژوهش به چند نکت? جدید دست می یابیم، از جمله این که فردوسی قبل از تدوین کتب مستقل در حکمت، به انواع حکمت عملی حتی ریزترین نکات چشم داشته است و نکته ای را فرو نگذاشته است؛ حتی در مورد فضایل اخلاقی، نکات بیشتری از حکمت عملی و تهذیب اخلاق را نسبت به دیگران در شاهنامه به کار برده است. آنچه در این تحقیق چشم گیر است تلفیق حکمت عملی یونانی واسلامی در شاهنامه است. اما نقط? برتری حکمت عملی فردوسی بر خواجه نصیر که در این نوشتار به آن نائل شدیم، این است که فلسفه و حکمت فردوسی دارای صبغه ای دین گرایانه است، وی تهذیب نفس و اخلاق انسان را تحت اراد? مستقیم خداوند می داند. فردوسی به طور عمده نکات مربوط به حکمت عملی خود را دراین تحقیق برپای? سه ستون توحید و خرد و عدالت بنا نهاده است. اندیشه هایی را که فردوسی درمورد فضیلت عدالت و سیاست امور مملکت و خانواده ( سیاست مدن و تدبیر منزل ) به کار می برد بسی گسترده تر از نکاتی است که در کتاب اخلاق ناصری استفاده شده است. کلید واژگان : فردوسی، خواجه نصیر، حکمت عملی، شاهنامه، اخلاق ناصری.