نام پژوهشگر: سلمان ساکت

تصحیح انتقادی کیمیای سعادت (ربع عبادات)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1391
  سلمان ساکت   محمدجعفر یاحقی

کیمیای سعادت مهمترین اثر فارسی ابوحامد محمّد غزالی است که در ایران دو بار تصحیح و منتشر شده است. بار نخست در سال 1319 به اهتمام احمد آرام، بر اساس نسخه ای ناقص و بی تاریخ و نیز مقابله گهگاهی با پنج نسخه دیگر و بار دوم به کوشش حسین خدیوجم، بر اساس نسخی کهن تر که نیمه نخست آن در 1354 و متن کامل در 1361 منتشر شده است. هیچ یک از این دو چاپ، تصحیح انتقادی کیمیا به شمار نمی رود، چرا که جز چند مورد، از هیچ نسخه بدلی یاد نشده است. همچنین هر دو چاپ مبتنی بر نسخی است که از نظر صحت و قدمت در میان نسخ متعدد کیمیا جایگاه درخوری ندارد. در این رساله مقدمه و ربع عبادات کیمیا بر اساس نسخه کتابخانه ملک (مورّخ 605 ق.) و مقابله با پنج نسخه کهن دیگر، از جمله نسخه نویافته اوپسالا (مورّخ 619 ق.) تصحیح شده است. افزون بر این، تعلیقات گسترده ای برای متن فراهم آمده که در فهم بهتر و ژرف تر کیمیا و نیز پی بردن به سرچشمه های فکری غزالی بسیار سودمند است. همچنین فهرستهای متنوعی برای کتاب تنظیم شده که دستیابی پژوهشگران را به مطالب گوناگون کیمیا آسان کرده است. مقدمه رساله نیز شامل قسمتهای گوناگون از جمله نسخه شناسی دستنویسهای مورد استفاده، ویژگیهای زبانی کیمیا و بررسی محتوایی کتاب است.

تداوم تصویرسازی از یک امر در محور عمودی قصاید خاقانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1393
  محسن حسینی وردنجانی   جواد مرتضایی

خاقانی از سرآمد شاعران پارسی گو است . او شاعری صاحب سبک است . خلق تصاویر بدیع، شگرف و معما گونه آن هم در روزگاری که کوشش شاعران، بیشتر در تقلید، تلفیق و تکرار مضامین و تصاویر پیشینیان خلاصه می شود جایگاه برتر شعر او را بیشتر و بهتر روشن می سازد . یکی از ویژگی های سبک شخصی خاقانی تداوم تصویرسازی از یک امر در محور عمودی قصاید اوست که ناشی از دو دلیل عمده است : الف) وابستگی عاطفی/ اندیشگی شاعر به تصویر ب) اظهار فضل و قدرت شاعری مبنی بر ساختن تصاویر متنوع و متداوم از چیز یا یک واژه. تداوم تصویرسازی در اشعار خاقانی دارای سه گونه متفاوت است که عبارتند از : 1- تداوم تصویرسازی در ابیات به صورت پیوسته و بی فاصله که حداقل در سه بیت و آن هم اغلب بر پایه شگرد جایگزینی و اصل تداعی مشابهت شکل می گیرد. 2- تداوم تصویرسازی با یک یا دو بیت فاصله که در این نوع، جز یک یا دو بیت دیگر ابیات دارای تداوم تصویرسازی هستند و این یک یا دو بیت بر پایه ی شگرد همنشینی و اصل مجاورت دارای ارتباط ضمنی با دیگر ابیات هستند اگرچه تداوم تصویرسازی در آن ها جریان ندارد. 3 – تداوم تصویرسازی با یک یا دو بیت فاصله به صورت منقطع که در این نوع، نه تنها در این یک یا دو بیت، تداوم تصویرسازی وجود نداشته بلکه آن رابطه ضمنی برآمده از اصل همنشینی و مجاورت هم با دیگر ابیات وجود ندارد. تداوم تصویر سازی در حدود یک سوم از ابیات قصاید خاقانی وجود دارد و عدم توجه به آن، نادیده گرفتن بخش قابل توجهی از معنا و مضمون و انسجام متنی شعر اوست؛ نکته ای که متأسفانه در اکثر شروحی که بر قصاید خاقانی نوشته شده است دیده می شود. این پژوهش در سه گفتار تنظیم شده است. گفتار اول به سبک آذربایجانی و سبک شخصی خاقانی، گفتار دوم به تصویرپردازیِ او و گفتار سوم به تداوم تصویرسازی و انواع آن می¬پردازد.